Η επείγουσα αντισύλληψη μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη όταν η μέθοδος αντισύλληψης που χρησιμοποιείτε, απέτυχε (πχ έσπασε το προφυλακτικό, ή ξεχάσατε κάποιο χάπι από τα αντισυλληπτικά που παίρνατε). Επείγουσα αντισύλληψη μπορεί να χρειαστεί και σε γυναίκες που δεν χρησιμοποιούν κάποια μέθοδο αντισύλληψης.
Υπάρχουν δύο τύποι επείγουσας αντισύλληψης:
1. Το χάπι επείγουσας αντισύλληψης, γνωστό και ως “χάπι της επόμενης ημέρας”. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν με τα εμπορικά ονόματα Postinor, Norlevo, EllaOne και Elperil.
2. Το ενδομήτριο σπιράλ (χαλκού ή το Mirena).
Βασικές πληροφορίες για την επείγουσα αντισύλληψη
Το χάπι της επόμενης ημέρας πρέπει να χρησιμοποιηθεί όσο το δυνατόν νωρίτερα για να έχει επιτυχία. Το Norlevo και το Postinor μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέσα σε 3 μέρες από την ελεύθερη επαφή. Το EllaOne και το Elperil μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέσα σε 5 μέρες από την ελεύθερη επαφή για να αποτραπεί η εγκυμοσύνη.
Το ενδομήτριο σπιράλ μπορεί να τοποθετηθεί ως και μέσα σε 5 μέρες από την ελεύθερη επαφή για να αποτραπεί η εγκυμοσύνη. Επίσης, μπορεί να τοποθετηθεί μέσα σε 5 μέρες από την συντομότερη ημερομηνία ωορρηξίας για να αποτραπεί η εγκυμοσύνη.
Η αποτελεσματικότητα και των δύο μεθόδων είναι πολύ υψηλή. Συγκεκριμένα, το χάπι λεβονοργεστρέλης (Norlevo, Postinor) έχει αποτελεσματικότητα της τάξης του 98% και το χάπι ουλιπριστάλης (Elperil, EllaOne) της τάξεως του 99%.
Ενδεχομένως, η αποτελεσματικότητα των χαπιών πέφτει σε περιπτώσεις που υπάρχει αυξημένο σωματικό βάρος.
Το ενδομήτριο σπιράλ έχει φανεί ότι είναι πιο αποτελεσματικό σαν μέθοδος επείγουσας αντισύλληψης με ποσοστά αποτυχίας κάτω του 1%. Η αποτελεσματικότητα του δεν επηρεάζεται από το σωματικό βάρος της γυναίκας.
Πώς δουλεύει το χάπι της “επόμενης ημέρας”;
Postinor, Norlevo (χάπι λεβονοργεστρέλης)
Το χάπι επείγουσας αντισύλληψης με λεβονοργεστρέλη, περιέχει μια συνθετική ορμόνη, παρόμοια με την ορμόνη προγεστερόνη που παράγεται με φυσικό τρόπο από τις ωοθήκες. Παίρνοντας το χάπι, αναστέλλεται η ωορρηξία (η απελευθέρωση του ωαρίου από τις ωοθήκες).
Είναι σημαντικό να ληφθεί όσο νωρίτερα μέσα σε 72 ώρες (3 μέρες) από την ελεύθερη επαφή για να αποτραπεί η κύηση. Δεν επηρεάζει την κανονική σας μέθοδο αντισύλληψης.
Elperil, ellaOne (χάπι ουλιπριστάλης)
Το χάπι επείγουσας αντισύλληψης με ουλιπριστάλη, αναστέλλει τη φυσιολογική δράση της προγεστερόνης. Παίρνοντας το χάπι, αναστέλλεται, ή καθυστερεί, η ωορρηξία (η απελευθέρωση του ωαρίου από τις ωοθήκες).
Το συγκεκριμένο είδος χαπιού πρέπει να ληφθεί εντός 120 ωρών (5 μέρες) από την ελεύθερη επαφή για να αποτραπεί η κύηση.
Λεπτομέρειες για το “χάπι της επόμενης ημέρας”
Πιθανές παρενέργειες
Η λήψη του χαπιού της επόμενης ημέρας μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο, πονόκοιλο, υπερένταση, ναυτία, ζάλη ή και εμετό.
Μπορεί να προκαλέσει διαταραχή της περιόδου, ανάλογα με το πότε το πήρατε. Η επόμενη περίοδος μπορεί να έρθει νωρίτερα, αργότερα και να είναι πιο επώδυνη από συνήθως. Επίσης, μπορεί να παρουσιαστεί και περισσότερο αίμα. Γενικά όμως, η επείγουσα αντισύλληψη δεν προκαλεί σοβαρές παρενέργειες.
Αν κάνετε εμετό μέσα σε 2 ώρες από τη λήψη του Norlevo ή του Postinor, ή εντός 3 ωρών από τη χρήση του EllaOne ή του Elperil, θα χρειαστεί να το ξαναπάρετε ή, εναλλακτικά, να τοποθετήσετε το ενδομήτριο σπιράλ.
Αν τοποθετήσετε ενδομήτριο σπιράλ σαν μέθοδο επείγουσας αντισύλληψης, μπορείτε να το αφήσετε στη θέση του για να σας καλύψει για διάστημα μέχρι και 5 έτη. Μπορείτε να το βγάλετε όποτε το επιθυμήσετε.
Περισσότερα για τα σπιράλ >ΕΔΩ<
Η επείγουσα αντισύλληψη δεν προκαλεί έκτρωση.
Τα χάπια επείγουσας αντισύλληψης σας προστατεύουν μόνο για τη φορά που θα τα πάρετε. Αν ξαναέχετε ελεύθερη επαφή, υφίσταται κίνδυνος εγκυμοσύνης ξανά.
Τα χάπια επείγουσας αντισύλληψης, δεν είναι κανονική μέθοδος αντισύλληψης. Θα πρέπει να επιλέξετε έναν τρόπο προφύλαξης από ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες.
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μεθόδους επείγουσας αντισύλληψης όσες φορές στη ζωή σας το χρειαστείτε. Αν παραστεί ανάγκη, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε επείγουσα μέθοδο αντισύλληψης παραπάνω από μία φορές και μέσα στον ίδιο κύκλο.
Ποιες κοπέλες μπορούν να χρησιμοποιήσουν το χάπι επείγουσας αντισύλληψης;
Το χάπι της επόμενης ημέρας είναι κατάλληλο για τις περισσότερες γυναίκες. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται και γυναίκες που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν ορμονική αντισύλληψη (όπως πχ τα αντισυλληπτικά χάπια). Κορίτσια κάτω των 16 ετών, επίσης μπορούν να χρησιμοποιήσουν το χάπι της “επόμενης ημέρας”.
Ποιες κοπέλες δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν το χάπι επείγουσας αντισύλληψης;
Ίσως θα πρέπει να αποφύγετε το χάπι της επόμενης μέρας αν έχετε αλλεργία σε κάποιο συστατικό του, αν έχετε σοβαρό άσθμα ή παίρνετε φάρμακα που προκαλούν αλληλεπιδράσεις όπως:
φυτικό σκεύασμα από σπαθόχορτο, βαλσαμόχορτο (St John’s Wort)
ορισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην επιληψία, φυματίωση, HIV
φάρμακα γαστροπροστασίας, πχ ομεπραζόλη
μερικά σπάνια χρησιμοποιούμενα αντιβιοτικά όπως η ριφαμπικίνη και η ριφαμπουτίνη
Για τις παραπάνω περιπτώσεις δεν ενδείκνυται η χρήση του ellaOne και του Elperil. Τα Postinor, Norlevo ίσως μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αυξημένες δόσεις.
Θηλάζω και χρειάζεται να πάρω το χάπι της επόμενης ημέρας. Γίνεται;
Τα Postinor και Norlevo είναι ασφαλή φάρμακα και κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Ενδεχομένως, μια μικρή ποσότητα φαρμάκου μπορεί να περνάει στο μητρικό γάλα, εντούτοις, δεν θεωρείται ότι μπορεί να κάνει κακό στο μωρό σας.
Για την ασφάλεια του ellaOne και του Elperil κατά τη διάρκεια του θηλασμού δεν υπάρχουν, ακόμα, επαρκή δεδομένα. Ο κατασκευαστής του φαρμάκου συνιστά διακοπή του θηλασμού για μία εβδομάδα μετά τη λήψη των συγκεκριμένων χαπιών.
Παίρνω αντισυλληπτικά, αλλά ξέχασα να πάρω το χάπι:
Αν ξεχάσατε κάποιο/ κάποια αντισυλληπτικά, πιθανόν να χρειάζεται να πάρετε το χάπι της επόμενης ημέρας.
Αν πάρετε το Postinor ή το Norlevo, θα πρέπει να λάβετε το επόμενο χάπι από τα αντισυλληπτικά εντός 12 ωρών μετά τη λήψη του Postinor ή του Norlevo. Μετά, μπορείτε να συνεχίσετε να παίρνετε τα αντισυλληπτικά σας, κανονικά.
Χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε επιπλέον μέτρα προφύλαξης (για παράδειγμα προφυλακτικά) για:
7 μέρες αν χρησιμοποιείτε κάποιο αντισυλληπτικό χάπι (εκτός από το Qlaira)
9 μέρες αν χρησιμοποιείτε το αντισυλληπτικό χάπι Qlaira
2 μέρες αν χρησιμοποιείτε το αντισυλληπτικό χάπι με μόνο προγεστερόνη (Cerazette, “mini-pill”)
Αν πάρετε το Elperil ή το Postinor, θα πρέπει να περιμένετε τουλάχιστον 5 μέρες μέχρι να λάβετε το επόμενο χάπι από τα αντισυλληπτικά σας Μετά, μπορείτε να συνεχίσετε να παίρνετε τα αντισυλληπτικά σας, κανονικά.
Χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε επιπλέον μέτρα προφύλαξης (για παράδειγμα προφυλακτικά) μέχρι να ξεκινήσετε ξανά τα αντισυλληπτικά χάπια σας, για:
7 μέρες αν χρησιμοποιείτε κάποιο αντισυλληπτικό χάπι (εκτός από το Qlaira)
9 μέρες αν χρησιμοποιείτε το αντισυλληπτικό χάπι Qlaira
2 μέρες αν χρησιμοποιείτε το αντισυλληπτικό χάπι με μόνο προγεστερόνη (Cerazette, “mini-pill”)
Πώς δουλεύει το ενδομήτριο σπιράλ σαν μέθοδος επείγουσας αντισύλληψης;
Το σπιράλ, είναι ένα μικροσκοπικό αντικείμενο από πλαστικό και χαλκό, σε σχήμα Τ που τοποθετείται εντός της μήτρας από τον γιατρό σας.
Απελευθερώνει χαλκό για να αποτρέψει το ωάριο να εμφυτευτεί στη μήτρα ή από το να γίνει γονιμοποίηση.
Το σπιράλ μπορεί να τοποθετηθεί για αποφυγή εγκυμοσύνης, ως και 5 μέρες μετά την ελεύθερη επαφή, ή ως και 5 μέρες από το νωρίτερο που μπορεί να είχατε ωορρηξία
Όταν τοποθετηθεί, μπορείτε αν θέλετε να το αφήσετε και σαν μέθοδο κανονικής αντισύλληψης
Πόσο αποτελεσματικό είναι το σπιράλ στο να αποτρέψει εγκυμοσύνη;
Το σπιράλ σαν μέθοδος επείγουσας αντισύλληψης είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος. Λιγότερο από 1% των γυναικών που θα το τοποθετήσουν, θα μείνουν έγκυες.
Είναι πιο αποτελεσματικό σαν μέθοδος αντισύλληψης από το “χάπι της επόμενης ημέρας”.
Από που μπορώ να προμηθευτώ επείγουσα αντισύλληψη;
Μπορείτε να προμηθευτείτε το χάπι της επόμενης ημέρας από κάποιο φαρμακείο.
Το χάπι Norlevo ή Postinor κοστίζει περίπου €9,8 και το Elperil ή το EllaOne περίπου €19,6.
Για το σπιράλ, πρέπει να επικοινωνήσετε με τον/ την γυναικολόγο σας. Εναλλακτικά, μπορείτε να επικοινωνήσετε με κάποιο Τμήμα Οικογενειακού Προγραμματισμού σε Δημόσιο Νοσοκομείο, αν παρέχουν αυτή την υπηρεσία.