Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αντιπροσωπεύει τον 4ο συχνότερο καρκίνο για τις Ελληνίδες μεταξύ 15- 44 ετών. Περίπου 700 γυναίκες κάθε χρόνο θα έρθουν αντιμέτωπες με αυτή την κακοήθεια και περίπου 270 από αυτές θα χάσουν τη μάχη. Είναι διαπιστωμένο ότι η αιτία του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι η επιμένουσα μόλυνση από κάποιον ογκογόνο τύπο του ιού HPV. Από όλους του ογκογόνους τύπους, οι τύποι 16 και 18 εμφανίζονται σε περίπου 52% των περιπτώσεων κακοήθειας. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, χρειάζεται τουλάχιστον μια δεκαετία για να προχωρήσει μια μόλυνση από κάποιον τύπο υψηλού κινδύνου σε σοβαρές αλλοιώσεις και κακοήθεια. Κατανοητό είναι λοιπόν ότι πρωταρχικό ρόλο στη μείωση της συχνότητας του καρκίνου έχει η πρόληψη της εμφάνισής του. Για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, η πρόληψη είναι εξαιρετικά αποτελεσματική.
Πώς γίνεται η προληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας;
Η πρόληψη εμφάνισης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας πραγματοποιείται με δύο στρατηγικές: Την πρωτογενή και τη δευτερογενή πρόληψη. Η πρωτογενής πρόληψη είναι ο εμβολιασμός με το αντίστοιχο εμβόλιο. Υπάρχουν πλέον στις μέρες μας εμβόλια που προσφέρουν κάλυψη για ορισμένους από τους ογκογόνους τύπους του ιού HPV. Ο εμβολιασμός των κοριτσιών αναμένεται να μειώσει την εμφάνιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας σε ποσοστό που θα φανεί τις επόμενες δεκαετίες.
Η δευτερογενής πρόληψη είναι οι εξετάσεις ανίχνευσης αλλοιώσεων του τραχήλου της μήτρας. Μέχρι τα τελευταία χρόνια βασίζονταν στην εξέταση των κυττάρων που παίρναμε από την επιφάνεια του τραχήλου και τον ενδοτραχηλικό αυλό. Αυτή η εξέταση ονομάζεται εξέταση κυτταρολογίας (γιατί εξετάζουμε κύτταρα) και αποτελεί το γνωστό τεστ Παπανικολάου. Χρωστάμε ευγνωμοσύνη στον μεγάλο συμπατριώτη μας που με αυτή την εξέταση βοήθησε στη μείωση της εμφάνισης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ωστόσο, η εξέταση αυτή έχει περιορισμούς και σύμφωνα με διεθνείς μελέτες η ακρίβεια στη διάγνωση είναι περίπου 53%.
Τα τελευταία χρόνια, η πρόοδος της επιστήμης οδήγησε στην ανάπτυξη εξετάσεων που ανιχνεύουν την εμφάνιση του ιού HPV στον τράχηλο της μήτρας. Αφού έχουμε διαπιστώσει ότι ορισμένοι ογκογόνοι τύπου του ιού είναι υπεύθυνοι για τις προκαρκινικές αλλοιώσεις και τελικά τον τράχηλο του καρκίνου της μήτρας, τότε η ανίχνευση του αιτιολογικού παράγοντα είναι μεγάλης σημασίας. Έτσι, το τεστ κυτταρολογίας μπορεί να αντικατασταθεί ή να συμπληρωθεί από το μοριακό τεστ ανίχνευσης του ιού HPV.
Τι είναι το συνδυασμένο τεστ (co-testing);
Συνδυασμένο τεστ ονομάζεται η ταυτόχρονη εξέταση της κυτταρολογίας του τραχήλου της μήτρας με μοριακή εξέταση που ανιχνεύει τη μόλυνση από τους ογκογόνους τύπους του ιού HPV. Χρησιμοποιούμε την κυτταρολογία υγρής φάσης στην οποία το δείγμα εμβαπτίζεται σε διάλυμα που συντηρεί και καθαρίζει το σύνολο του υλικού που παίρνουμε από τον τράχηλο της μήτρας. Επιπρόσθετα, στο ίδιο δείγμα διενεργείται μοριακή εξέταση για την ανίχνευση του DNA των 14 πιο ογκογόνων τύπων του ιού HPV (και ειδικότερα των πιο επικίνδυνων 16 και 18).
Πόσο αυξάνει η ανίχνευση των βλαβών με τη χρήση του συνδυασμένου τεστ;
Σε πρόσφατη μεγάλη έρευνα στη χώρα μας διαπιστώθηκε και μετρήθηκε η αποτελεσματικότητα του συνδυασμένου τεστ Παπ (co- testing). Με τη μέθοδο αυτή πετυχαίνουμε τα εξής:
- Ανίχνευση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας σε ποσοστό 94,5% (το συμβατικό τεστ Παπ ανιχνεύει μόνο το 58,5%)
- Ανίχνευση των σοβαρών αλλοιώσεων του τραχήλου της μήτρας (CIN2+) σε ποσοστό 89,6% (το συμβατικό τεστ Παπ ανιχνεύει μόνο το 56,4%)
- Μείωση των περιπτώσεων εμφάνισης καρκίνου σε σύγκριση με το συμβατικό τεστ Παπ (σε ετήσια βάση) κατά 7,5%
- Μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας σε σύγκριση με το συμβατικό τεστ Παπ (σε ετήσια βάση) κατά 10,1%
Ποιες γυναίκες χρειάζεται να υποβάλλονται σε έλεγχο με το συνδυασμένο τεστ;
Αυτό ακόμα δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο, μιας και υπάρχουν διαφορετικές απόψεις ανάλογα με το σύστημα υγείας που τις εφαρμόζει. Φαίνεται ότι μια λογική προσέγγιση θα ήταν να πραγματοποιούν αυτό το τεστ γυναίκες 25- 65 ετών αν και σε μερικά συστήματα οι ηλικιακές ομάδες 30- 65 φαίνεται να είναι πιο κατάλληλες.
Οι γυναίκες κάτω των 25 ετών δεν χρειάζεται να υποβληθούν στη μοριακή ανίχνευση γιατί σε αυτές τις γυναίκες από τη μία θα βρούμε πολλές με μόλυνση από κάποιον ογκογόνο τύπο αλλά οι περισσότερες απο αυτές θα “καθαρίσουν” τη μόλυνση μόνες τους χωρίς κάποια θεραπεία. Στις πιο νέες γυναίκες λοιπόν φαίνεται ότι η εξέταση κυτταρολογίας από μόνη της επαρκεί.
Πόσο συχνά θα πρέπει να γίνεται η εξέταση με το συνδυασμένο τεστ;
Και αυτό ακόμα δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο. Στην Ελλάδα παραδοσιακά η εξέταση κυτταρολογίας γίνεται κάθε χρόνο αλλά σε χώρες που έχουν εφαρμόσει το συνδυασμένο τεστ θεωρείται ότι μπορεί το διάστημα μεταξύ των εξετάσεων να είναι μεταξύ 3 και 5 ετών. Αν το αποτέλεσμα του συνδυασμένου τεστ δείξει κάποια αλλοίωση ή μόλυνση από κάποιον ογκογόνο τύπο τότε η παρακολούθηση εξατομικεύεται ανάλογα με τα ευρήματα. Ωστόσο, η εφαρμογή του συνδυασμένου τεστ αναμένεται (όταν χρησιμοποιείται ορθά) να μειώσει την ανάγκη για κολποσκοπήσεις, βιοψίες και αχρείαστες επεμβάσεις στον τράχηλο.
Συμπερασματικά, η εφαρμογή του συνδυασμένου τεστ Παπ και των τελευταίων οδηγιών για την αντιμετώπιση των αλλοιώσεων του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας αυξάνει την ακρίβεια της διάγνωσης και ανίχνευσης αλλοιώσεων, Επιπλέον, μειώνει σε μεγάλο βαθμό την πιθανότητα ανάπτυξης κακοήθειας στον τράχηλο της μήτρας όπως και μειώνει την ανάγκη για αχρείαστες παρεμβάσεις. Σας καλωσορίζουμε στη νέα εποχή του τεστ Παπ, μια εποχή με περισσότερα χαμόγελα και λιγότερα άγχη για την υγεία μας!