Ευτυχώς σπάνια, στη διάρκεια της κύησης μπορεί να εμφανιστεί κάποια επιπλοκή που να θέσει σε κίνδυνο την υγεία του μωρού και της μητέρας. Παρακάτω παρατίθενται διάφορες τέτοιες μαιευτικές επιπλοκές.
ΠΡΟΩΡΟΣ ΤΟΚΕΤΟΣ
Τι είναι ο πρόωρος τοκετός;
Πρόωρα, θεωρούνται τα νεογνά που γεννήθηκαν πριν τις 37 εβδομάδες κύησης. Παρότι το έμβρυο ανατύσσεται και εξελίσσεται συνεχώς όσο μένει στη μήτρα, σημαντικό μέρος αυτής της διαδικασίας συμβαίνει στους τελευταίους μήνες και εβδομάδες. Έτσι, το να γεννηθεί ένα μωρό πρόωρα είναι πρόβλημα γιατί τα πρόωρα χάνουν την ευκαιρία να που τους δίνει η επιπλέον παραμονή στη μήτρα για να μεγαλώσουν και να αναπτύξουν όλα τους τα συστήματα.
Ποιές είναι οι συνέπειες ενός πρόωρου τοκετού;
Ο πρόωρος τοκετός είναι η πιο σημαντική αιτία νεογνικού θανάτου, κυρίως για τα μωράκια που θα γεννηθούν πριν τις 32 εβδομάδες κύησης. Αυτά που θα επιβιώσουν μπορεί να χρειαστεί να περάσουν αρκετές εβδομάδες ή και μήνες μέσα στην εντατική μονάδα νεογνών και να υποφέρουν από καταστάσεις που θα τα συνοδεύουν για την υπόλοιπη ζωή τους, όπως:
- Διανοητικές αναπηρίες
- Εγκεφαλική παράλυση
- Αναπνευστικά προβλήματα
- Οφθαλμολογικά προβλήματα (συμπεριλαμβανομένης της αμφιβληστροειδοπάθειας της προωρότητας)
- Βαρηκοΐα ή κώφωση
- Γαστρεντερικά προβλήματα ή προβλήματα σίτισης.
Ο Πρόωρος τοκετός στην Ελλάδα
Από έρευνες που έχουμε κάνει εμείς και δημοσιεύσαμε σε διεθνή ιατρικά περιοδικά φαίνεται το μέγεθος του προβλήματος για τη χώρα μας. Για πρώτη φορά, έγινε καταγραφή του προβλήματος και διαπιστώθηκε ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια συνεχής αυξητική τάση των πρόωρων τοκετών που για το 2008 είχε ήδη φτάσει το 10% περίπου και συνέχιζε και για τα επόμενα χρόνια.
(ενδεικτικά, δείτε http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23259874 και http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23360152 ). Στην πλειοψηφία τους, τα πρόωρα ήταν μεταξύ 34 και 36 εβδομάδων που παρότι σχετικά πιο ώριμα, εντούτοις αντιμετωπίζουν κι αυτά προβλήματα νοσηρότητας λόγω προωρότητας, όπως ίκτερο, αναπνευστικά προβλήματα, μακρύτερη παραμονή στο νοσοκομείο κλπ. Κάθε μέρα μέσα στη μήτρα μετράει και βοηθά στην ωρίμανση του αγέννητου μωρού σας.
Παράγοντες κινδύνου
Ακόμα κι αν μια γυναίκα κάνει τα πάντα σωστά, εξακολουθεί και πάλι να υπάρχει κίνδυνος για πρόωρο τοκετό. Υπάρχουν οι λεγόμενοι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν την πιθανότητα για πρόωρο τοκετό. Παρά την εκτεταμένη έρευνα, δεν έχει ακόμα εξακριβωθεί ακριβώς γιατί συμβαίνει ο πρόωρος τοκετός.
Μερικοί παράγοντες κινδύνου είναι:
- Προηγούμενος πρόωρος τοκετός
- Πολύδυμες κυήσεις (δίδυμα, τρίδυμα κλπ)
- Προβλήματα με την κατασκευή της μήτρας (δίκερη μήτρα, μήτρα με διάφραγμα στο εσωτερικό της κλπ)
- Προβλήματα με τον τράχηλο (ανεπάρκεια τραχήλου, κοντός τράχηλος, κωνοειδής εκτομή τραχήλου)
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Ανεβασμένη αρτηριακή πίεση
- Αιμορραγία κατά την εγκυμοσύνη
- Ορισμένες λοιμώξεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
- Κάπνισμα, αλκοόλ, ναρκωτικά
- Μαύρη φυλή, Φιλιπινέζες
- Σύμφωνα με ορισμένους, μια προηγηθείσα καισαρική μπορεί να κάνει τον επόμενο τοκετό να συμβεί πιο νωρίς.
Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια του πρόωρου τοκετού;
Ενημερώστε μας άμεσα αν παρατηρήσετε κάποιο από τα παρακάτω:
- Αν αλλάξει κάτι στην κολπική έκκριση και γίνει σαν νερό, βλέννη ή αίμα
- Αύξηση στην ποσότητα της κολπικής έκκρισης
- Πόνο ή πίεση στη λεκάνη ή χαμηλά στη μέση
- Συνεχή, ήπιο πόνο στην πλάτη
- Ήπιες κράμπες στην κοιλιά με ή χωρίς διάρροια
- Συσπάσεις τη μήτρας που είναι τακτικές ή έρχονται συχνά, συχνά χωρίς να προκαλούν πόνο
- Σπάσιμο των νερών (αν γίνει αυτό θα δείτε να υπάρχει ροή του αμνιακού υγρού, άλλες φορές σαν βρύση, άλλες λιγότερο έντονη).
Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως, ο πρόωρος τοκετός συμβαίνει αναπάντεχα και χωρίς προφανή αιτία. Αν έχετε κάποιον από τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου για πρόωρο τοκετό, συζητήστε το μαζί μας ή στην επόμενη επίσκεψη και αν εμφανίσετε κάποιο σύμπτωμα πρόωρου τοκετού επικοινωνήστε άμεσα.
Συζητήστε επίσης μαζί μας για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το θέμα της προωρότητας και τις συνέπειες στο μωρό σας. Σύμφωνα με τις διεθνείς συστάσεις, μια προγραμματισμένη καισαρική τομή δεν πρέπει να γίνεται πριν από τις 39 εβδομάδες της εγκυμοσύνης. Αν επίκειται πρόωρος τοκετός τότε πρέπει να συζητήσουμε την ανάγκη για χορήγηση κορτιζόνης που θα βοηθήσει στην ωρίμανση των πνευμόνων του μωρού πριν γεννηθεί και μεθόδους προστασίας του μωρού από τυχόν εγκεφαλική παράλυση.
ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ
Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης της Κύησης (ΣΔΚ);
Το πάγκρεας παράγει την ορμόνη ινσουλίνη που ρυθμίζει τα επίπεδα υδατανθράκων στον οργανισμό. Η εγκυμοσύνη, από τη φύση της, προκαλεί αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης (ιδίως στο τέλος του 2ου τριμήνου και μετά). Ο διαβήτης της κύησης είναι η ποικίλου βαθμού διαταραχή στην ανοχή των υδατανθράκων, που εμφανίζεται για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η έκκριση ινσουλίνης είναι ανεπαρκής για να αντισταθμίσει την αυξημένη αντίσταση και, σαν συνέπεια, έχουμε ανεβασμένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα των εγκύων γυναικών.
Ποιες είναι οι συνέπειες για το μωρό μου αν έχω (ΣΔΚ);
Η γλυκόζη μπορεί να περάσει πολύ εύκολα τον πλακούντα και να φτάσει στο μωρό. Όταν το μωρό είναι σε περιβάλλον με υψηλά επίπεδα γλυκόζης, μπορεί να εμφανιστεί:
- Μακροσωμία (μεγάλο μωρό)
- Τραυματισμός του εμβρύου κατά τον τοκετό, δυστοκία ώμων, ασφυξία
- Αυξημένη ποσότητα αμνιακού υγρού (πολυάμνιο)
- Σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας του νεογνού (ARDS)
- Υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια
- Μεταβολικές επιπλοκές του νεογνού (υπογλυκαιμία, ίκτερος, υπασβεστιαιμία, πολυερυθραιμία)
- Αιφνίδιος ενδομήτριος (μετά την 38η εβδομάδα) και περιγεννητικός θάνατος
Είναι σημαντική λοιπόν η προσπάθεια για καλή ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου για τη μείωση της πιθανότητας εμφάνισης επιπλοκών.
Υπάρχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες για το μωρό μου αν έχω ΣΔΚ;
Ναι, έχει βρεθεί ότι ο ΣΔΚ συσχετίζεται με μακροχρόνιες επιπλοκές στην παιδική και μετέπειτα ηλικία:
- Παχυσαρκία: παιδιά μητέρων με ΣΔΚ είναι υπέρβαρα συγκριτικά με τα υπόλοιπα παιδιά
- Αυξημένη συχνότητα εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 με την πάροδο της ηλικίας
- Αυξημένη συχνότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων
Μπορεί να εμφανίσω και εγώ επιπλοκές στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή και στη μετέπειτα ζωή μου;
Ναι, ο ΣΔΚ έχει συσχετισθεί με αύξηση των πιθανοτήτων για εμφάνιση:
- Προεκλαμψίας (συνδυασμός ανεβασμένης αρτηριακής πίεσης μαζί με υπερβολική απώλεια πρωτεΐνης από τα ούρα)
- Υπέρτασης κύησης (ανεβασμένη αρτηριακή πίεση στη διάρκεια της εγκυμοσύνης)
- Τραυματισμός της μητέρας κατά τη διάρκεια του τοκετού
- Ανάγκη διενέργειας καισαρικής τομής
- Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 στη μετέπειτα ζωή (πιθανότητα περίπου 40%)
- Αυξημένη πιθανότητα καρδιαγγειακών επεισοδίων στη μετέπειτα ζωή
Ποιες γυναίκες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν ΣΔΚ;
Στην ομάδα υψηλότυερης πιθανότητας εμφάνισης ΣΔΚ ανήκουν εκείνες οι γυναίκες που έχουν:
- Ηλικία εγκύου >25 έτη
- Οικογενειακό ιστορικό ΣΔ
- Παχυσαρκία πριν από την σύλληψη
- Προηγηθείσα μακροσωμία (βάρος > 4 κιλά)
- Προηγηθείσες ανεξήγητες αποβολές
- ΣΔ κύησης στην προηγούμενη εγκυμοσύνη (πιθανότητα περίπου 60%)
- Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
Ποια είναι τα συμπτώματα του ΣΔΚ;
Συμπτώματα και σημεία περιλαμβάνουν:
- Αυξημένη ποσότητα γλυκόζης στα ούρα
- Αίσθημα δίψας
- Συχνουρία
- Κούραση
- Ναυτία
- Συχνές ουρολοιμώξεις και/ ή κολπίτιδες
Πολλές φορές μπορεί να μην υπάρχει και κανένα σύμπτωμα
Πώς γίνεται η διάγνωση του ΣΔΚ;
Η διάγνωση γίνεται με έλεγχο του σακχάρου από τη πρώτη επίσκεψη. Ακόμα και αν όλα φαίνονται φυσιολογικά, απαιτείται η λεγόμενη καμπύλη σακχάρου μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας (λεπτομέρειες παρακάτω)
1η επίσκεψη
| Γλυκόζη νηστείας | Συμπέρασμα |
| <92 mg/ dl | Έλεγχος με καμπύλη σακχάρου 75 γρ στις 24- 28 εβδ |
| Μεταξύ 92- 126 mg/ dl | Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης (ΣΔΚ) |
| >126 mg/ dl | Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 |
Πώς γίνεται η καμπύλη σακχάρου;
Η «καμπύλη σακχάρου» αφορά τη μέτρηση του σακχάρου πριν και μετά την πόση ενός υγρού με μεγάλη περιεκτικότητα σε γλυκόζη, συνήθως 75 γρ. (σύμφωνα με τα νεότερα κριτήρια διάγνωσης). Πριν από την διενέργεια της καμπύλης η έγκυος πρέπει να καταναλώνει ελεύθερα υδατάνθρακες τουλάχιστον για τις τρεις προηγούμενες ημέρες. Εάν το σάκχαρο νηστείας είναι >92 mg/dl, η έγκυος θεωρείται ότι πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη (κύησης ή προϋπάρχοντα, ανάλογα με τα επίπεδα του σακχάρου) και πρέπει να συμβουλευτεί άμεσα ενδοκρινολόγο για την έναρξη κατάλληλης αγωγής.
Ποια είναι τα φυσιολογικά όρια στην καμπύλη σακχάρου των 75 γρ. γλυκόζης;
Σύμφωνα με τα νέα κριτήρια, προτείνεται η καμπύλη μετά από πρόσληψη 75 γραμμαρίων γλυκόζης και έλεγχο σακχάρου νηστείας, μιας και δύο ωρών μετά.
Τα όρια που έχουν προταθεί για καμπύλη σακχάρου με 75 γρ γλυκόζης είναι:
- Σάκχαρο νηστείας: <92mg/dl
- Σάκχαρο 1ης ώρας: <180 mg/dl
- Σάκχαρο 2ης ώρας: <153mg/dl
Εάν έστω και μια τιμή σακχάρου είναι ίση ή μεγαλύτερη με τα θεσπισμένα όρια, τότε μπαίνει η διάγνωση ΣΔ κύησης.
Πώς γίνεται η αντιμετώπιση του ΣΔΚ;
- Διατροφή:
Στις περισσότερες περιπτώσεις η ισορροπημένη διατροφή με ελεγχόμενη ποσότητα υδατανθράκων (όχι πάνω από 40% των ημερησίων θερμίδων) αρκεί για να διορθώσει την κατάσταση. Η επιτρεπόμενη κατανάλωση θερμίδων εξαρτάται από το βάρος της εγκύου προ κύησης, την εβδομάδα κύησης και τον αριθμό των εμβρύων. Η υπερβολική στέρηση υδατανθράκων αντενδείκνυται γιατί μπορεί αφενός να οδηγήσει σε περιορισμένη πρόσληψη βάρους από το έμβρυο, αφετέρου έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο παιδικής παχυσαρκίας. Τα γεύματα πρέπει να είναι συχνά και τακτικά κατά τη διάρκεια της ημέρας (3 γεύματα και 3 σνακ ενδιάμεσα) για να αποφεύγονται μεγάλες διακυμάνσεις στο σάκχαρο. Είναι απαραίτητο η έγκυος να κρατά ημερολόγιο με τη διατροφή και τις μετρήσεις σακχάρου ώστε να μπορούν να γίνουν τροποποιήσεις αν η δίαιτα δεν είναι αποτελεσματική. Η συνεργασία με διατροφολόγο και/ ή ενδοκρινολόγο είναι σημαντική
- Άσκηση:
Η τακτική άσκηση ενδείκνυται στην κύηση αν δεν υπάρχουν επιπλοκές.
– Η άσκηση βοηθάει να ελαττωθεί η αντίσταση στην ινσουλίνη, να βελτιωθεί η υπεργλυκαιμία μετά τα γεύματα και να αποφύγουμε την υπερβολική αύξηση του βάρους.
– Άσκηση όπως περπάτημα μετά τα γεύματα (ακόμα και για 20 λεπτά) βοηθάει ιδιαίτερα στην ελάττωση της μεταγευματικής υπεργλυκαιμίας.
Κίνδυνος υπογλυκαιμίας υπάρχει μόνο με παρατεταμένη άσκηση (πάνω από μια ώρα) σε θεραπεία με ινσουλίνη.
- Αυτοέλεγχος σακχάρου – Ποιοι είναι οι στόχοι:
Ο τακτικός έλεγχος του σακχάρου (τουλάχιστον 4 φορές την ημέρα) είναι απαραίτητος για να εκτιμήσουμε αν η θεραπευτική αγωγή είναι αποτελεσματική, χωρίς υπερβολική στέρηση.
Το σάκχαρο πρέπει να ελέγχεται κάθε πρωί, πριν το φαγητό, και μια ώρα μετά από κάθε μεγάλο γεύμα. Τα επίπεδα του σακχάρου πρέπει να είναι:
– το πρωί πριν το πρωινό: <95 mg/dl
– μια ώρα μετά τα γεύματα: <140 mg/dl
Οι στόχοι αυτοί μπορεί να χρειασθεί να τροποποιηθούν κατά τη διάρκεια της κύησης ανάλογα με την ανάπτυξη του εμβρύου.
- Έλεγχος Κετόνης:
Απαραίτητος είναι επίσης και ο έλεγχος για την ύπαρξη κετόνης στα ούρα. Υπερβολική στέρηση υδατανθράκων οδηγεί στην εμφάνιση κετόνης, σημείο ότι το σάκχαρο του αίματος δεν ρυθμίζεται σωστά
- Φαρμακευτική αγωγή
Αν ο αυτοέλεγχος των επιπέδων σακχάρου δείξει ότι το σάκχαρο σε αρκετές μετρήσεις είναι εκτός των ορίων, τότε το επόμενο βήμα είναι η έναρξη φαρμακευτικής θεραπείας. Στην Ελλάδα, ο συνηθέστερος τρόπος αντιμετώπισης είναι η χρήση ενέσιμης ινσουλίνης, αλλά διεθνώς υπάρχει αρκετή εμπειρία και με τη χρήση φαρμάκων από το στόμα όπως η μετφορμίνη.
- Υπερηχογραφικός έλεγχος
Σε περιπτώσει ΣΔΚ, προτείνεται τακτικός (συνήθως ανά 4 εβδομάδες) υπερηχογραφικός έλεγχος της ανάπτυξης του εμβρύου, της ποσότητας του αμνιακού υγρού και των τιμών Dopplers των αγγείων. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί μακροσωμία (μεγάλο μωρό), οι στόχοι της ρύθμισης του σακχάρου θα πρέπει να αναθεωρηθούν.
Πότε θα πρέπει να γίνεται ο τοκετός σε παρουσία ΣΔΚ;
Όσες γυναίκες έχουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και διαβήτη τύπου 2, συνιστάται αποπεράτωση του τοκετού μεταξύ 37+0 και 38+6 εβδομάδων
Όταν υπάρχουν επιπλοκές στη μητέρα ή στο έμβρυο πριν τις 37+0 εβδομάδες
Σε ΣΔΚ πλήρως ελεγχόμενο με δίαιτα, μπορούμε να περιμένουμε μέχρι τις 40+6 εβδομάδες.
Σε ΣΔΚ που υπάρχουν επιπλοκές από τη μητέρα ή το έμβρυο, συνιστούμε πραγματοποίηση του τοκετού πριν τις 40+6 εβδομάδες
Η παρουσία ΣΔΚ δεν αποτελεί από μόνη της ένδειξη για καισαρική τομή
Τι πρέπει να προσέξω μετά τον τοκετό;
Ένα μικρό ποσοστό γυναικών θα συνεχίσει να έχει διαταραχή στο μεταβολισμό του σακχάρου και μετά τον τοκετό. Συνιστάται επανάληψη της καμπύλης σακχάρου 6- 12 εβδομάδες μετά τον τοκετό.
Επίσης, Οι γυναίκες με ιστορικό ΣΔΚ πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον κάθε 3 χρόνια για την εμφάνιση διαβήτη ή προδιαβήτη. Από έρευνες έχει φανεί ότι ο μητρικός θηλασμός για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 3 μηνών, προστατεύει τη μητέρα από την εμφάνιση ΣΔ τύπου 2 καθώς και το μωρό από μελλοντική παχυσαρκία.
ΠΡΟΕΚΛΑΜΨΙΑ/ ΕΚΛΑΜΨΙΑ
Τι είναι η προεκλαμψία;
Η προεκλαμψία είναι μια επιπλοκή της εγκυμοσύνης που χαρακτηρίζεται από το συνδυασμό ανεβασμένης πίεσης και ενδείξεων βλάβης από άλλα όργανα, κυρίως το συκώτι (ήπαρ) και τους νεφρούς. Η προεκλαμψία εκδηλώνεται μετά τις 20 εβδομάδες της εγκυμοσύνης σε γυναίκες που είχαν, προηγουμένως, φυσιολογική αρτηριακή πίεση. Συμβαίνει σε περίπου 3-5% των κυήσεων.
Αν δεν διαγνωστεί και θεραπευτεί, η προεκλαμψία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές, ακόμα και θανατηφόρες, επιπλοκές τόσο στην εγκυμονούσα όσο και στο έμβρυο. Σε περίπτωση προεκλαμψίας, οριστική θεραπεία είναι ο τοκετός. Σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμα και μετά τον τοκετό, μπορεί να χρειαστεί λίγο χρονικό διάστημα μέχρι να βελτιωθεί η κατάσταση.
Στην περίπτωση που η προεκλαμψία εκδηλωθεί στις τελευταίες εβδομάδες της κύησης τότε η απόφαση για να οδηγηθούμε σε τοκετό είναι πολύ πιο εύκολη γιατί πλέον το έμβρυο είναι ώριμο. Η δυσκολία βρίσκεται σε περιπτώσεις που η προεκλαμψία εμφανιστεί αρκετά νωρίς και τότε έχουμε να αντιμετωπίσουμε τα διλήμματα της προωρότητας και τα προβλήματα που θα έχει ένα πρόωρο νεογνό. Χρειάζεται να ισορροπήσουμε ανάμεσα στους κινδύνους για την υγεία της εγκύου και στις επιπλοκές της γέννησης ενός πρόωρου μωρού.
Σπάνια, η προεκλαμψία εκδηλώνεται μετά τον τοκετό, μια κατάσταση που ονομάζεται προεκλαμψία της λοχείας.
Ποια είναι τα συμπτώματα της προεκλαμψίας;
Μερικές φορές η προεκλαμψία δεν δίνει φανερά συμπτώματα. Η ανεβασμένη αρτηριακή πίεση μπορεί να εμφανιστεί απότομα ή να ανεβαίνει σιγά- σιγά. Σε κάθε μαιευτική επίσκεψη θα πρέπει να μετριέται η αρτηριακή πίεση γιατί ένα από τα πρώτα σημάδια προεκλαμψίας είναι η ανεβασμένη πίεση. Αρτηριακή πίεση μεγαλύτερη από 140/ 90 mmHg σε δύο μετρήσεις, τουλάχιστον 4 ώρες μεταξύ τους, είναι παθολογική.
Άλλα συμπτώματα:
Υπερβολική έκκριση πρωτεΐνης (λευκώματος) στα ούρα (> 300 mg/ 24h) ή επιπρόσθετα σημάδια απορρύθμισης της λειτουργίας των νεφρών
Σοβαροί πονοκέφαλοι
Διαταραχές στην όραση όπως παροδική απώλεια όρασης, θολή όραση ή φωτοευαισθησία
Πόνος στο άνω μέρος της κοιλιάς, κάτω από τις πλευρές προς τα δεξιά (εκεί που βρίσκεται το συκώτι)
Ναυτία ή εμετοί
Ελάττωση της παραγωγής ούρων
Ελάττωση του αριθμού των αιμοπεταλίων στο αίμα (θρομβοπενία)
Διαταραχή της λειτουργίας του ήπατος (συκωτιού)
Δύσπνοια, λόγω συγκέντρωσης υγρού στους πνεύμονες
Αν και η ξαφνική αύξηση του βάρους και το οίδημα (πρήξιμο) κυρίως σε πρόσωπο και άκρα μπορούν να εμφανιστούν και στην προεκλαμψία, είναι και φυσιολογικά συμπτώματα εγκυμοσύνης οπότε δεν είναι αξιόπιστα δείγματα προεκλαμψίας.
Ποια είναι τα αίτια της προεκλαμψίας;
Δεν υπάρχει ένα μόνο αίτιο και η προεκλαμψία μπορεί να οφείλεται σε αλληλεπίδραση πολλών παραγόντων. Η τρέχουσα άποψη είναι πως η αιτία προέρχεται από τον πλακούντα. Στην αρχή της εγκυμοσύνης, ο πλακούντας διεισδύει στη μήτρα και νέα αγγεία αναπτύσσονται έτσι ώστε να τροφοδοτείται το έμβρυο.
Στις γυναίκες με προεκλαμψία, αυτά τα αγγεία δεν φαίνεται να αναπτύσσονται ή να λειτουργούν ικανοποιητικά. Είναι πιο στενά από τα φυσιολογικά αγγεία και επίσης ανταποκρίνονται διαφορετικά στα ορμονικά σήματα. Το αποτέλεσμα είναι να μειώνεται η ποσότητα του αίματος που μπορεί να κυκλοφορήσει από αυτά τα αγγεία.
Για αυτή την ανώμαλη διείσδυση των αγγείων και την ελαττωματική τους λειτουργία φαίνεται ότι εμπλέκονται παράγοντες που έχουν σχέση με:
Ανεπαρκή ροή του αίματος προς τη μήτρα
Βλάβη των αγγείων (πχ με τη φυσιολογική φθορά της ηλικίας ή λόγω κάποιας υποκείμενης νόσου)
Προβλήματα με το ανοσολογικό σύστημα (πχ κάποια αυτοάνοσα ή θρομβοφιλίες)
Ορισμένα γονίδια
Άλλες καταστάσεις με ανεβασμένη αρτηριακή πίεση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Η προεκλαμψία είναι μία από τις καταστάσεις με ανεβασμένη αρτηριακή πίεση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι άλλες τρεις είναι:
Υπέρταση της εγκυμοσύνης. Οι γυναίκες με υπέρταση της κύησης έχουν ανεβασμένη αρτηριακή πίεση αλλά δεν χάνουν λεύκωμα (πρωτεΐνη) στα ούρα και δεν έχουν άλλες βλάβες σε όργανα. Ωστόσο, μερικές γυναίκες με υπέρταση κύησης θα αναπτύξουν προεκλαμψία.
Χρόνια υπέρταση. Η χρόνια υπέρταση είναι όταν η αρτηριακή πίεση είναι ανεβασμένη ήδη πριν την εγκυμοσύνη ή πριν τις 20 εβδομάδες της κύησης. Μερικές φορές είναι δύσκολο να βρούμε πότε ακριβώς ανέβηκε η πίεση μιας και τις περισσότερες φορές δεν δίνει συμπτώματα.
Προεκλαμψία σε έδαφος χρόνιας υπέρτασης. Αυτή η κατάσταση συμβαίνει σε γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με χρόνια υπέρταση πριν την εγκυμοσύνη, αλλά εμφανίζουν χειροτέρευση της αρτηριακής υπέρτασης και απώλεια λευκώματος από τα ούρα ή άλλα προβλήματα υγείας κατά την εγκυμοσύνη.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση προεκλαμψίας;
Η προεκλαμψία αναπτύσσεται μόνο σαν επιπλοκή της εγκυμοσύνης. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
Ιστορικό προεκλαμψίας: Ιστορικό προεκλαμψίας σε προηγούμενη εγκυμοσύνη ή στην οικογένεια, αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο προεκλαμψίας.
Χρόνια υπέρταση: Αν έχετε ήδη υπέρταση πριν την κύηση (χρόνια υπέρταση) έχετε υψηλότερες πιθανότητες να εμφανίσετε προεκλαμψία.
Πρώτη εγκυμοσύνη: Η πιθανότητα προεκλαμψίας είναι μεγαλύτερη στην πρώτη εγκυμοσύνη.
Νέος σύντροφος: Κάθε εγκυμοσύνη με καινούργιο σύντροφο αυξάνει περισσότερο την πιθανότητα προεκλαμψίας από ότι η δεύτερη ή τρίτη εγκυμοσύνη με τον ίδιο σύντροφο.
Ηλικία: Η πιθανότητα προεκλαμψίας είναι υψηλότερη σε πολύ νέες έγκυες ή σε αυτές που είναι άνω των 35.
Φυλή: Η προεκλαμψία είναι πιο συχνή στη μαύρη φυλή.
Παχυσαρκία: Η προεκλαμψία είναι συχνότερη σε παχύσαρκες έγκυες.
Πολύδυμη κύηση: Η πιθανότητα προεκλαμψίας αυξάνει σε δίδυμες, τρίδυμες κλπ εγκυμοσύνες.
Διάστημα μεταξύ κυήσεων: Αν ήσασταν έγκυος πριν από δύο χρόνια και λιγότερο ή πριν από δέκα χρόνια και περισσότερο, είναι πιο πιθανό να εμφανίσετε προεκλαμψία.
Ιατρικό ιστορικό: Παθήσεις πριν την κύηση όπως υπέρταση, ημικρανίες, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 ή 2, νεφροπάθειες, τάση για θρομβώσεις, λύκος κάνουν πιο πιθανή την εμφάνιση προεκλαμψίας.
Εξωσωματική γονιμοποίηση: Εγκυμοσύνες που προέκυψαν από εξωσωματική γονιμοποίηση είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν προεκλαμψία.
Ποιες είναι οι επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσει η προεκλαμψία;
Όσο πιο σοβαρή είναι η προεκλαμψία και όσο νωρίτερα εμφανιστεί, τόσο μεγαλύτεροι οι πιθανοί κίνδυνοι για εσάς και το μωρό σας. Η προεκλαμψία μπορεί να μας αναγκάσει να επισπεύσουμε τη γέννηση (πχ με πρόκληση τοκετού).
Η γέννηση μπορεί να χρειαστεί να γίνει με καισαρική τομή αν υπάρχουν μαιευτικοί λόγοι ή η κλινική κατάσταση (μητέρας και/ ή εμβρύου) απαιτούν γρήγορη αποπεράτωση της γέννας. Σε άλλη περίπτωση, ο τοκετός θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί κολπικά με προγραμματισμένο τοκετό (πρόκληση τοκετού). Θα πρέπει να προηγηθεί συζήτηση για να σας εξηγήσουμε τα υπέρ και τα κατά της κάθε επιλογής.
Οι επιπλοκές της προεκλαμψίας περιλαμβάνουν:
Ενδομήτριο περιορισμό της ανάπτυξης του εμβρύου. Η προεκλαμψία επηρεάζει τις αρτηρίες που μεταφέρουν το αίμα στον πλακούντα. Αν ο πλακούντας δεν αιματώνεται σωστά, το μωρό μπορεί να προσλαμβάνει λιγότερο οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη ανάπτυξη, γνωστή σαν “ενδομήτριος περιορισμός της ανάπτυξης- FGR/ IUGR”, χαμηλό βάρος γέννησης ή πρόωρο τοκετό.
Πρόωρο τοκετό. Αν η προεκλαμψία είναι σοβαρού βαθμού, ίσως χρειαστεί να γεννήσετε πρόωρα, για να σωθεί η ζωή του μωρού και η δική σας. Ωστόσο, η προωρότητα μπορεί να οδηγήσει σε αναπνευστικά και άλλα προβλήματα στο μωρό σας. Εννοείται, ότι όσο πιο πολλών εβδομάδων είναι το έμβρυο, τόσο τα προβλήματα της προωρότητας είναι λιγότερα.
Αποκόλληση πλακούντα. Η προεκλαμψία αυξάνει τον κίνδυνο αποκόλλησης του πλακούντα, μιας κατάστασης που ο πλακούντας “ξεκολλά” από το εσωτερικό της μήτρας πριν τον τοκετό. Σοβαρή αποκόλληση μπορεί να προκαλέσει βαριά αιμορραγία, κι αυτό να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή τόσο της μητέρας, όσο και του εμβρύου.
Σύνδρομο HELLP. Το όνομα HELLP — μετάφραση από τα Αγγλικά των αρχικών “Αιμόλυση” (καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων, “Ανεβασμένα Ηπατικά ένζυμα”, “Χαμηλά Αιμοπετάλια”— είναι για ένα σύνδρομο που συνιστά μια πιο σοβαρή μορφή της προεκλαμψίας που μπορεί πολύ γρήγορα να εξελιχθεί σε κατάσταση επικίνδυνη για τη ζωή μητέρας και εμβρύου.
Τα συμπτώματα του συνδρόμου HELLP περιλαμβάνουν ναυτία και εμετούς, πονοκέφαλο και πόνο στο πάνω δεξιό μέρος της κοιλιάς. Το σύνδρομο HELLP είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο για τί σημαίνει βλάβη σε διάφορα συστήματα του οργανισμού. Περιστασιακά, μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά, ακόμα και πριν εμφανιστεί υπέρταση, ενώ μερικές φορές μπορεί να εμφανιστεί χωρίς τελείως κανένα σύμπτωμα.
Εκλαμψία. Όταν η προεκλαμψία δεν μπορεί να ελεγχθεί τότε εξελίσσεται σε εκλαμψία, η οποία είναι ουσιαστικά προεκλαμψία μαζί με σπασμούς. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψουμε ποιοι ασθενείς θα έχουν προεκλαμψία που να είναι τόσο σοβαρή ώστε να εξελιχθεί σε εκλαμψία.
Συχνά, δεν υπάρχουν συμπτώματα ή προειδοποιητικά σημάδια για να προβλέψουμε την εκλαμψία. Επειδή η εκλαμψία μπορεί να έχει θανατηφόρες συνέπειες, επιβάλλεται η αποπεράτωση του τοκετού άμεσα, ασχέτως του πόσο προχωρημένη είναι η εγκυμοσύνη.
Βλάβη άλλων οργάνων. Η προεκλαμψία μπορεί να προκαλέσει βλάβη σε νεφρούς, συκώτι (ήπαρ), πνεύμονες, καρδιά ή στα μάτια (οφθαλμούς) και μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό ή βλάβη του εγκεφάλου. Η σοβαρότητα της βλάβης στα όργανα εξαρτάται από τη σοβαρότητα της προεκλαμψίας.
Καρδιοαγγειακή νόσος. Αν μια έγκυος εμφανίσει προεκλαμψία, διατρέχει αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσει στο μέλλον προβλήματα στην καρδιά και στα αγγεία της (κυκλοφορικό σύστημα). Η πιθανότητα είναι ακόμα μεγαλύτερη αν είχε παραπάνω από μία φορά προεκλαμψία ή αν συνέβη νωρίς και χρειάστηκε πρόωρος τοκετός. Είναι απαραίτητο αυτές οι γυναίκες να διατηρούν το βάρος τους, να τρώνε άφθονα φρούτα και λαχανικά, να ασκούνται συστηματικά και να αποφεύγουν το κάπνισμα.