Ύπνος, μεταβολισμός, σεξουαλική επιθυμία… και άλλα πολλά! Δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα που να μην επηρεάζεται από τις ορμόνες στο γυναικείο οργανισμό!
Τι είναι οι ορμόνες;
Οι ορμόνες είναι χημικές ουσίες που λειτουργούν σαν αγγελιοφόροι και κυκλοφορούν μέσω του αίματος. Φτάνουν παντού μέσα στο σώμα σε όργανα και σε ιστούς και επηρεάζουν τη λειτουργία τους. Μπορούν να μεταβάλλουν τη νοητική λειτουργία, τη διάθεση, τη λίμπιντο, την ανάπτυξη, το βάρος και πολλά άλλα. Οι βασικές γυναικείες ορμόνες είναι οι εξής:
Οιστρογόνα
Τα οιστρογόνα (κυρίως η οιστραδιόλη στην αναπαραγωγική ηλικία) είναι η κύρια γυναικεία ορμόνη. Παράγονται στην ωοθήκη. Τα οιστρογόνα, γενικά, παίζουν σπουδαίο ρόλο στη γυναικεία αναπαραγωγή και στον καταμήνιο κύκλο (περίοδο) αλλά, επίσης, βοηθάνε στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας και ρυθμίζουν τη διάθεση. Είναι, κυριολεκτικά, πολυεργαλείο για το σώμα μιας γυναίκας!
Προγεστερόνη
Η προγεστερόνη, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη γονιμότητα και στην αρχή της εγκυμοσύνης. Επίσης, βοηθά στη ρύθμιση της διάθεσης και στη δημιουργία νέου ιστού στα οστά! Παράγεται στην ωοθήκη και σε εγκυμοσύνη και από τον πλακούντα. Στον κύκλο της γυναίκας εμφανίζεται μετά την ωορρηξία.
Τεστοστερόνη
Λίμπιντο, σεξουαλική επιθυμία, σεξουαλική ορμή… ότι όνομα και να βάλετε, η τεστοστερόνη ευθύνεται κυρίως για αυτές τις λειτουργίες. Αν και η τεστοστερόνη είναι ανδρική ορμόνη, και οι γυναίκες παράγουν μια μικρή ποσότητα στις ωοθήκες τους. Συμμετέχει στη διαδικασία παραγωγής των οιστρογόνων και επίσης συνεισφέρει στη διατήρηση της μυϊκής και οστικής μάζας.
Ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη (FSH)
Παράγεται στην υπόφυση, έναν αδένα στον εγκέφαλο. Ο ρόλος της είναι να διεγείρει τις ωοθήκες να δουλέψουν όπως πρέπει. Στην ουσία, ενεργοποιεί τα ωοθυλάκια (αβγά) των ωοθηκών.
Ωχρινοτρόπος ορμόνη (LH)
Η LH, παράγεται και αυτή στην υπόφυση, παράλληλα με την FSH. Βοηθά στην ωρίμανση του ωοθυλακίου και προκαλεί ωορρηξία (την απελευθέρωση του ωαρίου στις γόνιμες μέρες).
Πώς αλλάζουν οι ορμόνες κατά τη διάρκεια του κύκλου;
Τα επίπεδα ορμονών δεν είναι σταθερά κατά τη διάρκεια του κύκλου αλλά εμφανίζουν μεγάλες διακυμάνσεις! Ο γυναικείος κύκλος μπορεί να χωριστεί σε 3 φάσεις:
1η φάση: ωοθυλακική ή παραγωγική. Αυτή η φάση είναι πριν απελευθερωθεί το ωάριο (αβγό).
2η φάση: της ωορρηξίας. Αυτή είναι η φάση κατά την οποία γίνεται η απελευθέρωση του ωαρίου.
3η φάση: ωχρινική ή εκκριτική. Αυτή είναι η φάση μετά την ωορρηξία
Η 1η φάση (ωοθυλακική) ξεκινά από την 1η μέρα της περιόδου (που ξεκινά το αίμα). Σε αυτή τη φάση, τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης είναι χαμηλά. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αποκολλάται το ενδομήτριο και να εμφανίζεται το αίμα της περιόδου. Η περίοδος έχει διάρκεια, κατά μέσο όρο 5 μέρες.
Εκείνες περίπου τις μέρες, τα επίπεδα της FSH ανεβαίνουν σταδιακά, κινητοποιώντας αρκετά ωοθυλάκια να αναπτυχθούν στις ωοθήκες. Αργότερα σε αυτή τη φάση, η FSH πέφτει λίγο, αλλά ένα από αυτά τα ωοθυλάκια θα προχωρήσει, θα αυξηθεί σε μέγεθος και θα παράγει οιστραδιόλη που θα προετοιμάσουν τη μήτρα για την επόμενη φάση.
Αμέσως μετά ακολουθεί η φάση της ωορρηξίας που διαρκεί μεταξύ 16- 32 ώρες. Στη φάση αυτή απελευθερώνεται το ωάριο από την ωοθήκη και υπάρχει υψηλή πιθανότητα γονιμοποίησης. Από τη στιγμή που θα απελευθερωθεί το αβγό, μπορεί να γονιμοποιηθεί για τις επόμενες 12 ώρες. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, μερικές γυναίκες καταλαβαίνουν πονάκια στην κοιλιά.
Η τελευταία φάση που ακολουθεί είναι εξίσου σημαντική με τις προηγούμενες. Η ωχρινική (εκκριτική) φάση συνήθως διαρκεί 14 μέρες (εκτός αν επιτευχθεί γονιμοποίηση). Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, τα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης είναι ανεβασμένα και αυτό μπορεί κάποιες φορές να δημιουργεί πρήξιμο και πόνο στο στήθος. Αν το ωάριο δεν γονιμοποιηθεί, τα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης θα πέσουν και ένας καινούργιος κύκλος θα ξεκινήσει.
Οι αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών του αίματος λίγο πριν την περίοδο μπορεί να προκαλέσουν ακόμα και έντονα σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα. Για παράδειγμα, αίσθημα ότι είστε πρησμένη και φουσκωμένη σε όλο το σώμα, πόνος στους μαστούς, συναισθηματικές μεταπτώσεις, νεύρα και γενικά να είστε ευέξαπτη, ακμή ή λιπαρό μαλλί και ελάττωση της σεξουαλικής επιθυμίας. Αυτά τα συμπτώματα είναι γνωστά σαν προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο (PMS) και τα συμπτώματα τείνουν να βελτιώνονται μόλις ξεκινήσει η αιμορραγία της περιόδου.
Το να γνωρίζει μια γυναίκα τα σχετικά με τις ορμόνες τις, μπορεί να την βοηθήσει να κατανοήσει γιατί αισθάνεται και λειτουργεί με κάποιον τρόπο.
Τι συμβαίνει στις περιπτώσεις που οι ορμόνες δεν εκκρίνονται με τον αναμενόμενο τρόπο;
Αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών μπορεί να προέρχονται από διάφορες καταστάσεις. Για παράδειγμα, έντονη άσκηση, άγχος και στρες, αντισυλληπτικά χάπια, κακή διατροφή, για να αναφέρουμε μερικές. Ανωμαλίες στις ορμόνες σημαίνει ότι έχετε πολύ ανεβασμένη ή κατεβασμένη κάποια από τις ορμόνες σας.
Για παράδειγμα, στην κλιμακτήριο (η περίοδος μετάβασης προς την εμμηνόπαυση) και στην εμμηνόπαυση (όταν σταματήσει η λειτουργία των ωοθηκών) συμβαίνουν τα εξής: Η ποσότητα των οιστρογόνων που παράγονται από την ωοθήκη μειώνεται κατά πολύ. Αυτό εκδηλώνεται με ελαττωμένη σεξουαλική επιθυμία, φουντώματα, εξάψεις, νυχτερινούς ιδρώτες και ξηρότητα στον κόλπο. Οι τιμές FSH και LH θα είναι αυξημένες. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την φάση αυτή της ζωής της γυναίκας >ΕΔΩ<
Μια άλλη συχνή κατάσταση είναι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (ΣΠΚΩ). Αυτή η κατάσταση μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την έκκριση των ορμονών στο σώμα μιας γυναίκας. Στις γυναίκες με ΣΠΚΩ, έχουν σταθερά και όχι μεταβαλλόμενα επίπεδα οιστρογόνων και χαμηλή προγεστερόνη (όταν δεν κάνουν ωορρηξία). Σε αρκετές, τα επίπεδα ανδρογόνων (τεστοστερόνη) είναι ανεβασμένα. Το τελικό αποτέλεσμα αυτών των αλλαγών δημιουργεί καθυστερήσεις στην περίοδο, έλλειψη περιόδου, αυξημένη τριχοφυΐα σε πρόσωπο, στήθος, κοιλιά και πλάτη και ακμή. Μάθετε περισσότερα για την κατάσταση αυτή >ΕΔΩ<
Οποιαδήποτε αλλαγή στις ορμόνες, ανεξαρτήτου αιτιολογίας, μπορεί να έχει έντονη επίδραση στο πως λειτουργεί το γυναικείο σώμα. Μάθετε να αφουγκράζεστε το σώμα σας και αν υπάρχει κάτι που σας ανησυχεί, είμαστε στη διάθεσή σας για να το συζητήσουμε!