Η συγγενής τοξοπλάσμωση στο έμβρυο προκαλείται από την δίοδο του παράσιτου Toxoplasma gondii διαμέσου του πλακούντα. Οι εκδηλώσεις της μόλυνσης περιλαμβάνουν, προωρότητα, μειωμένη ανάπτυξη εντός της μήτρας, ίκτερο, διόγκωση συκωτιού και σπλήνα, μυοκαρδίτιδα, πνευμονίτιδα, εξάνθημα, βλάβες σε οφθαλμούς (χοριοαμφιβληστροειδοπάθεια), υδροκέφαλο, επασβεστώσεις στον εγκέφαλο, μικροκεφαλία και επιληπτικούς σπασμούς. Η θεραπεία γίνεται με ειδικά αντιβιοτικά όπως σπιραμυκίνη, σουλφαδιαζίνη και λευκοβορίνη.

Ποια είναι η αιτία της συγγενούς τοξοπλάσμωσης

Η σχεδόν αποκλειστική αιτία είναι μια πρωτοπαθής λοίμωξη από τοξόπλασμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ελάχιστες εξαιρέσεις θα μπορούσαν να είναι επαναλοίμωξη με νέο τύπο του τοξοπλάσματος ή επανενεργοποίηση της τοξοπλάσμωσης σε έγκυες με σοβαρή έκπτωση της άμυνας του οργανισμού τους.

Η λοίμωξη με τοξόπλασμα συμβαίνει κυρίως με την κατανάλωση κακομαγειρεμένου κρέατος που έχει μολυνθεί από το παράσιτο ή την κατανάλωση νερού ή τροφίμων που έχουν μολυνθεί από κόπρανα γάτας με τοξοπλάσμωση.

Η μεταδοτικότητα είναι αυξημένη όσο προχωράει η εγκυμοσύνη. Ωστόσο, μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρές συνέπειες από το τοξόπλασμα έχουν τα μωρά που θα το κολλήσουν στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης. Συνολικά, περίπου 30- 40% των γυναικών που θα μολυνθούν με τοξόπλασμα θα έχουν ένα προσβεβλημένο παιδί.

Παρουσίαση περιστατικού

Στο περιστατικό που αντιμετωπίσαμε στο Ιατρείο, ελέγξαμε την νεαρή πρωτοτόκο στις πρώτες εβδομάδες της κύησης. Τα αντισώματα για το τοξόπλασμα έδειξαν θετικό το αντίσωμα IgG αλλά ταυτόχρονα και το αντίσωμα IgM.

Επειδή τα αντισώματα IgM ανεβαίνουν σε πρόσφατη (ή σχετικά πρόσφατη) λοίμωξη, επαναλάβαμε τις μετρήσεις σε εργαστήριο αναφοράς και ταυτόχρονα ελέγξαμε και την εξέταση Toxoplasma IgG avidity.

Η εξέταση avidity (συνάφειας) μας προσδιορίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τον σχετικό χρόνο λοίμωξης. Στην περίπτωσή μας, το αποτέλεσμα έδειξε (οριακά) πρόσφατη λοίμωξη.

Συζητήσαμε τις επιλογές του ζευγαριού: Θα μπορούσαν να κάνουν διακοπή εγκυμοσύνης αν επιθυμούσαν ή εναλλακτικά να ληφθεί το αντιβιοτικό σπιραμυκίνη που θα μπορούσε να μειώσει την πιθανότητα το παράσιτο τοξόπλασμα να διέλθει τον πλακούντα και να μολύνει το έμβρυο. Το ζευγάρι επέλεξε να συνεχίσει την εγκυμοσύνη.

Υπερηχογραφικά, δεν διαπιστώνονταν εμφανή σημάδια λοίμωξης του εμβρύου. Ειδικότερα κρανίο, εγκέφαλος, καρδιά κλπ ζωτικά όργανα φαινόντουσαν φυσιολογικά.

Το επόμενο στάδιο περιελάμβανε την πραγματοποίηση αμνιοπαρακέντησης στις 19 εβδομάδες κύησης. Ο λόγος είναι ότι περίπου 8-9 εβδομάδες μετά την λοίμωξη και, σε κάθε περίπτωση, μετά τις 18 εβδομάδες κύησης, οι νεφροί του εμβρύου μπορεί να απεκκρίνουν με τα ούρα το τοξόπλασμα και έτσι να μπορούμε να το ανιχνεύσουμε στο αμνιακό υγρό.

Πραγματοποιήσαμε στο Ιατρείο μια ανεπίπλεκτη αμνιοπαρακέντηση που, ευτυχώς, ήταν αρνητική για τοξόπλασμα και έτσι μας καθησύχασε ότι δεν είχε γίνει λοίμωξη του εμβρύου!

Δύο εβδομάδες αργότερα, κάναμε το υπερηχογράφημα β’ επιπέδου που επίσης δεν έδειξε κάποια υπερηχογραφική εικόνα που να συνηγορεί υπέρ λοίμωξης του εμβρύου από τοξόπλασμα. Η αντιβίωση πρέπει να συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά τη γέννηση το νεογνό να ελεγχθεί σε βάθος μερικών μηνών για στοιχεία λοίμωξης από τοξόπλασμα. Αισιοδοξούμε ότι όλα θα πάνε καλά!

Οδηγίες για πρόληψη της λοίμωξης από τοξόπλασμα στις έγκυες

Για να προφυλαχθείτε από το να κολλήσετε τοξόπλασμα ή άλλες ασθένειες που μεταδίδονται με τις τροφές, το φαγητό θα πρέπει να πιάνει στο εσωτερικό του θερμοκρασία 71,1°C (ή 160°F). Ένα θερμόμετρο φαγητού μπορεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε αν πχ το κρέας έχει πιάσει αυτή τη θερμοκρασία μέχρι το κέντρο.

Τα φρούτα και τα λαχανικά πρέπει να ξεφλουδίζονται ή να πλένονται πολύ καλά πριν καταναλωθούν.

Μετά την επαφή με ωμό κρέας, πουλερικά, θαλασσινά ή άπλυτα φρούτα και λαχανικά, πρέπει όλες οι επιφάνειες κοπής, τα πιάτα, οι πάγκοι, τα μαχαιροπήρουνα και όποια άλλα μαγειρικά εργαλεία καθώς επίσης και τα χέρια σας να πλένονται με ζεστό νερό και σαπούνι.

Αν ασχολείστε με κήπους και γλάστρες, στην εγκυμοσύνη θα πρέπει να φοράτε γάντια όταν έρχεστε σε επαφή με χώματα ή άμμο. Υπάρχει περίπτωση κάποια γάτα να έχει αφήσει με τα κόπρανά της τοξόπλασμα εκεί. Μετά τις εργασίες σας, θα πρέπει να πλένετε πολύ καλά τα χέρια σας.

Αν είναι δυνατόν, οι έγκυες θα πρέπει να αποφεύγουν να αλλάζουν τα δοχεία των ακαθαρσιών που κάνουν οι γάτες τους. Αν δεν υπάρχει άλλος να αναλάβει αυτή τη δουλειά, ας φοράτε γάντια για να το κάνετε και κατόπιν θα πρέπει να πλένετε πολύ καλά τα χέρια σας.

Το δοχείο που κάνει τις ακαθαρσίες της η γάτα θα πρέπει να αλλάζει καθημερινά. Αυτό γιατί το τοξόπλασμα πρέπει να παραμείνει για πάνω από μία μέρα για να γίνει λοιμώδες.

Προτείνουμε στις έγκυες να κρατούν τις γάτες τους μέσα στο σπίτι και να μην υιοθετούν ή συναναστρέφονται με αδέσποτες γάτες.

Οι γάτες θα πρέπει να ταΐζονται με τροφή από κονσέρβα, η την αποξηραμένη τροφή του εμπορίου. Μπορούν να τρώνε το φαγητό που μαγειρεύετε στο σπίτι αλλά θα πρέπει να είναι καλά μαγειρεμένο. Μην ταΐζετε τις γάτες σας με ωμό ή κακοψημένο κρέας.

Ακολουθώντας αυτές τις συμβουλές, θα ελαχιστοποιήσετε την πιθανότητα να μολυνθείτε από το τοξόπλασμα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Έτσι, θα έχετε μια ασφαλή εγκυμοσύνη που μπορείτε να χαρείτε χωρίς πιθανές συνέπειες για το μωρό σας!