Τι συμβαίνει με τη γονιμότητα μετά την ηλικία των 35;

Σβήσατε 35 κεράκια στην τούρτα των γενεθλίων και αντί να το χαρείτε, αρχίσατε να σκέφτεστε ότι η γονιμότητά σας κατέρρευσε;

Αυτό το αφήγημα είναι ξεπερασμένο και επικίνδυνο για τις γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν. Θα σας παρουσιάσουμε έναν σύγχρονο τρόπο σκέψης (αν βαριέστε να διαβάσετε παρακάτω θα σας το πούμε με μία λέξη: είναι ελπιδοφόρος!)

Τικ, τακ, τικ, τακ … Για τις γυναίκες που είναι σε αναπαραγωγική ηλικία, ίσως αναγνωρίζετε αυτόν τον ήχο σαν τον ήχο του βιολογικού τους ρολογιού.

Στη δεκαετία των 20, αυτός ο ήχος είναι πολύ αχνός, αλλά μετά τα 30, δυναμώνει και φτάνοντας στην ηλικία των 35 για πολλές γυναίκες αυτός ο θόρυβος μπορεί να γίνει και εκκωφαντικός. Για πολλές γυναίκες, το άγχος της τεκνοποίησης μπορεί να υπερκεράσει όλες τις άλλες πτυχές της ζωής τους.

Ακόμα και στις μέρες μας, είναι διαδεδομένη η αντίληψη ότι οι γυναίκες πρέπει να έχουν ολοκληρώσει τις προσπάθειες δημιουργίας οικογένειας πριν πατήσουν τα 35 μιας και πιστεύουν ότι η γονιμότητά τους μετά θα κατρακυλήσει και θα πηγαίνει όλο και προς το χειρότερο από εκεί και έπειτα. Αντίληψη που ενισχύεται και από ιατρικές απόψεις για το “μεταίχμιο της γονιμότητας”, “προχωρημένη ηλικία”, “υπερήλικος εγκυμονούσα” κλπ! Όλα αυτά, τη στιγμή που η ηλικία των 35 είναι μικρή, αν αναλογιστεί κανείς το προσδόκιμο επιβίωσης των γυναικών στις μέρες μας!

Μια πιο αντικειμενική προσέγγιση όμως είναι ότι η γονιμότητα πέφτει σταδιακά μετά τα 35, αλλά δεν καταρρέει. Σε μια έρευνα από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Β. Καρολίνας στις ΗΠΑ έδειξε ότι γυναίκες ηλικίας 38 και 39 ετών (που είχαν πετύχει εγκυμοσύνη στο παρελθόν), κατάφεραν να μείνουν έγκυες με φυσικό τρόπο σε ποσοστό 81% μέσα σε ένα χρόνο! Το άρθρο αναλυτικά στο https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4893975/

Αυτό λοιπόν είναι πολύ ενθαρρυντικό για τις προσπάθειες σας.

Εννοείται πως η γονιμότητα πέφτει σταδιακά μετά τα 35 αλλά σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό Fertility and Sterility, οι ερευνητές έδειξαν ότι οι γυναίκες από 20- 34 ετών είχαν ποσοστό εγκυμοσύνης 84%, αυτές που ήταν μεταξύ 35- 40 ετών είχαν αντίστοιχο ποσοστό 78%. Δηλαδή, δεν υπήρχε τεράστια διαφορά στη γονιμότητα και πάλι οι πιθανότητες παρέμεναν υψηλές!

Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι η γονιμότητα είναι περισσότερο εξατομικευμένη από αυτό που ίσως αναμένουμε. Για κάποια ζευγάρια, μπορεί να υπάρχει θέμα ακόμα και στα 30 τους, ενώ κάποια άλλα ζευγάρια να έχουν δυσκολίες στα 45. Επίσης, μια ποικιλία παραγόντων παίζει ρόλο στη γονιμότητα και κάποιοι παράγοντες επηρεάζονται από τον τρόπο ζωής. Έτσι, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν τα προβλήματα που προκύπτουν έχουν να κάνουν μόνο με την ηλικία ή αν θα υπήρχαν, ανεξαρτήτως, και σε νεαρότερη ηλικία και θα δυσκόλευαν τυχόν προσπάθειες για εγκυμοσύνη και τότε.

Αφού λοιπόν λέμε ότι η γονιμότητα είναι, σε μεγάλο βαθμό, εξατομικευμένη υπόθεση, ακούγεται καλή ιδέα να κάνουμε εξετάσεις για να το ελέγξουμε. Δυστυχώς, ούτε αυτές οι εξετάσεις είναι εξαιρετικά βοηθητικές.

Μια από τις πιο συνηθισμένες, για παράδειγμα, είναι η εξέταση για την ΑΜΗ (αντι- μυλέρια ορμόνη, anti-müllerian hormone). Η AMH είναι μια εξέταση αίματος που, υποτίθεται, εξακριβώνει το απόθεμα των ωοθηκών σε ωάρια. Μας λέει δηλαδή “πόσα αβγά έχουν απομείνει” στις ωοθήκες. Έρευνες δείχνουν ότι η ΑΜΗ είναι εξαιρετικά ανακριβής.

Εξετάσεις για η γονιμότητα όπως πχ και η ΑΜΗ το μόνο που μπορεί να μας πουν είναι αν το απόθεμα των ωοθηκών είναι πάνω ή κάτω από το φυσιολογικό για τη δεκαετία της ζωής στην οποία βρίσκεστε και δεν μπορούν να σας πουν για το πως θα μεταβληθεί στο μέλλον. Επίσης, το απόθεμα των ωοθηκών δεν λέει απολύτως τίποτα για την ποιότητα των ωαρίων.

Στην πραγματικότητα, ο μοναδικός τρόπος να μάθετε για τη γονιμότητά σας είναι να προσπαθήσετε να συλλάβετε. Ενδείξεις για το αν θα δυσκολευτείτε ή όχι είναι να παρακολουθείτε τον κύκλο σας. Ακανόνιστες περίοδοι και ασταθής κύκλος, υπερβολική αιμορραγία, πολύ επώδυνοι περίοδοι και το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο μπορεί να σημαίνουν τη ύπαρξη καταστάσεων όπως το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ενδομητρίωση, ινομυώματα, πολύποδες που μπορεί να μειώνουν την πιθανότητα για επιτυχή εγκυμοσύνη.

Οι κίνδυνοι που υπάρχουν όταν υπάρχει εμμονή με τους αριθμούς

Αυτό που πρέπει να γνωρίζετε είναι ότι η γονιμότητα δεν πάει από τέλεια στα 34 σε ανύπαρκτη μόλις γίνεται 35! Ωστόσο, είναι τακτική αρκετών γιατρών να χειρίζονται όσες είναι έγκυες πάνω από τα 35 σαν εγκυμοσύνες υψηλού κινδύνου και να προγραμματίζουν επιπλέον εξετάσεις, εντατικούς ελέγχους κλπ, ανεξαρτήτως του ατομικού τους ιστορικού. Αν και αυτό δεν ακούγεται κακή ιδέα, ορισμένες φορές οι αχρείαστες εξετάσεις μπορούν να βάλουν σε κίνδυνο ακόμα και την ίδια την εγκυμοσύνη (όπως πχ επεμβατικές μέθοδοι όπως η λήψη τροφοβλάστης και η αμνιοπαρακέντηση).

Επιπλέον, αυτή η τακτική μπορεί να προκαλέσει αχρείαστο άγχος στις έγκυες και το άγχος από μόνο του να επηρεάσει την υγεία, τη γονιμότητα καθώς και την ίδια την εγκυμοσύνη! Και όλο αυτό το αχρείαστο άγχος για κάτι που δεν ήταν ποτέ πραγματικό πρόβλημα!

Σε αυτή την αντίληψη συμβάλλουν και άλλοι παράγοντες. Για παράδειγμα οι ειδικοί στην ανθρώπινη αναπαραγωγή συνεχώς βλέπουν ζευγάρια με προβλήματα οπότε τείνουν να είναι πιο επιθετικοί στις θεραπείες τους. Επίσης, η τακτική πολλών γιατρών είναι να κάνουν υπερβολικά πράγματα για να μην κατηγορηθούν ότι δεν ασχολήθηκαν όπως θα έπρεπε. Τέλος, μην ξεχνάμε ότι η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μια εμπορική δραστηριότητα με τζίρο δισεκατομμυρίων ευρώ.

Προβληματίζομαι, μήπως πρέπει να κάνω κατάψυξη ωαρίων;

Το να χρησιμοποιήσει μια γυναίκα μεγαλύτερης ηλικίας, νεαρότερα, κατεψυγμένα αβγά που έχει φυλάξει, αυξάνει τις πιθανότητες γονιμοποίησης αλλά και πάλι δεν υπάρχει εξασφαλισμένη εγγύηση. Αυτό θα εξαρτηθεί, μεταξύ των άλλων, από την ηλικία στην οποία έγινε η κατάψυξη, τον αριθμό των αβγών που καταψύχθηκαν και πότε θα κάνετε τις προσπάθειές σας. Ωστόσο, η κατάψυξη ωαρίων μπορεί να σας δώσει ένα βαθμό ασφάλειας. Αν τα παρακάτω σας περιγράφουν, τότε ίσως είστε η κατάλληλη υποψήφια για να το κάνετε και ίσως πρέπει να δείτε το θέμα πιο ζεστά:

Έχετε υπερβολικό άγχος για το θέμα “μωρό”. Κάνοντας την κρυοσυντήρηση ωαρίων, πολλές γυναίκες αισθάνθηκαν ότι απέκτησαν έναν καινούργιο έλεγχο στα πράγματα και αυτό μπορεί να είναι μεγάλη ανακούφιση για κάποιες.

Μπορείτε να αντεπεξέλθετε οικονομικά. Το μέσο κόστος στην Ελλάδα για την κατάψυξη ωαρίων είναι λίγες χιλιάδες ευρώ, αν συμπεριλάβουμε όλη τη διαδικασία και το κόστος φύλαξης. Αυτό το κόστος δεν μπορούν να το επωμιστούν όλοι.

Προβλήματα υγείας που επηρεάζουν τη γονιμότητα. Καταστάσεις όπως το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ινομυώματα, κάποιες κακοήθειες, η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου μπορούν να μειώσουν τη γονιμότητα και μπορεί να χειροτερέψουν με την πάροδο των ετών, οπότε η κρυοσυντήρηση ωαρίων μπορεί να βοηθήσει.

Το μέλλον της γονιμότητας είναι πολλά υποσχόμενο!

Η αλήθεια είναι ότι όλες θα ήθελαν να ξεχάσουν τον τικ- τακ του βιολογικού τους ρολογιού. Αλλά το να ασχολείστε συνεχώς με την ηλικία σας, να κάνετε συνεχώς ελέγχους για τη γονιμότητά σας και να περιστρέφετε η ζωή σας συνεχώς γύρω από αυτά τα θέματα, δεν είναι ο σωστός τρόπος να γίνουν τα πράγματα.

Η ουσία των πραγμάτων είναι ότι πρέπει να γνωρίζετε και να αποδεχτείτε ότι η ευκολία με την οποία θα συλλάβετε και θα έχετε μια υγιή εγκυμοσύνη είναι αρκετά απρόβλεπτο! Ωστόσο, είναι πιο πιθανό ότι θα τα καταφέρετε στη διάρκεια της αναπαραγωγικής σας ηλικίας και αυτό προσφέρει μια ανακούφιση.

Να θυμηθούμε ξανά το στατιστικό ότι 81% των γυναικών μεταξύ 35 και 40 κατάφεραν να πετύχουν εγκυμοσύνη, να μην καταφεύγουμε απευθείας σε μεθόδους εξωσωματικής μετά από αποτυχημένες προσπάθειες φυσικής σύλληψης λίγων μηνών και να αποφεύγουμε τα αχρείαστα στρες στη ζωή μας. Είναι πάμπολλα τα παραδείγματα ζευγαριών που είχαν αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής και μετά κατάφεραν φυσική σύλληψη. Αυτό λέει πολλά!

Στην τελική, η απόφαση για το πότε και για το αν θα κάνετε παιδιά ή θα διατηρήσετε τη γονιμότητά σας, είναι πολύ προσωπική υπόθεση. Το σημαντικό είναι να γνωρίζετε τα δεδομένα σχετικά με την γονιμότητα σε κάθε ηλικία και να είστε ενήμερη για τις επιλογές σας. Έτσι, δεν θα μετανιώσετε για κάποια λάθος απόφαση που θα προκύψει από άγνοια. Ένα πάντως είναι σίγουρο: η γονιμότητα είναι μια πολύ πιο σύνθετη κατάσταση από αυτή που πιστεύαμε και αυτή η συνεχόμενη εμμονή και αέναη συζήτηση για την ηλικία και πως επηρεάζει τα ποσοστά γονιμότητας δεν βοηθά κανέναν.

Συμπερασματικά, η πεποίθηση ότι η γονιμότητα καταρρέει μετά τα 35 είναι λανθασμένη. Πιο σωστή απεικόνιση είναι αυτή της σταδιακής ελάττωσης, σαν μια βόλτα σε έναν ομαλά κατηφορικό δρόμο. Έτσι ακούγεται καλύτερα!