Πρόσφατα εκδόθηκαν από το Βρετανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (RCOG) οι αναθεωρημένες οδηγίες σχετικά με τη χρήση της μετφορμίνης στις γυναίκες που επιθυμούν εγκυμοσύνη.

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι συναντάμε συχνά γυναίκες που έχουν πολυκυστικές ωοθήκες αλλά δεν έχουν το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (ΣΠΚΩ). Το ΣΠΚΩ είναι μια πολύ συχνή ενδοκρινική πάθηση που επηρεάζει περίπου το 10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Τα διαγνωστικά κριτήρια του ΣΠΚΩ είναι τα παρακάτω και χρειάζονται 2 από τα 3 για να μπει η διάγνωση ΣΠΚΩ. Επίσης, θα πρέπει να αποκλεισθούν άλλες ενδοκρινολογικές καταστάσεις.

Τα διαγνωστικά κριτήρια του ΣΠΚΩ είναι:

1. Διαταραχές περιόδου, υπογονιμότητα (που οφείλονται στο ότι δεν πραγματοποιείται ωορρηξία)
2. Αυξημένα ανδρογόνα είτε σε εξετάσεις αίματος ή κλινικά (ακμή, υπετρίχωση, λιπαρό δέρμα)
3. Εικόνα πολυκυστικών ωοθηκών στον υπέρηχο

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (ΣΠΚΩ), δείτε >ΕΔΩ<.

Επίσης πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο φυσιολογικός δείκτης μάζας σώματος (ΒΜΙ) πρέπει να είναι από 18,5 ως 24,99. ΒΜΙ πάνω από 25 δείχνει αυξημένο βάρος και ΒΜΙ πάνω από 30 σημαίνει παχυσαρκία

Από τις γυναίκες που έχουν ΣΠΚΩ, μόνο 40- 50% είναι υπέρβαρες. Η ινσουλίνη βοηθά στο να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον με περισσότερα ανδρογόνα και αυτό συνεπάγεται ότι η ωοθήκη δεν μπορεί να λειτουργήσει ομαλά. Όσο μεγαλύτερο είναι το βάρος, τόσο αυξάνει η αντίσταση στην ινσουλίνη. Για παράδειγμα, 10- 15% των γυναικών με φυσιολογικό βάρος παρουσιάζουν αντίσταση στην ινσουλίνη, ενώ το ποσοστό αυτό αυξάνει σε 20- 30% για όσες είναι υπέρβαρες.

Το σωματικό βάρος παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στη φυσική όσο και στην υποβοηθούμενη σύλληψη. Επηρεάζει τις πιθανότητες γονιμοποίησης, την πορεία της εγκυμοσύνης, τις επιπλοκές καθώς το τελικό αποτέλεσμα.

Η μετφορμίνη (πχ GLUCOPHAGE, GLUCOSTOP κλπ) είναι ένα φάρμακο που αυξάνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, μειώνοντας τα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα. Αποτελέσματα κάποιον ερευνών (παλιότερα) έδειξαν ότι η χορήγησή της οδηγεί στην ελάττωση των ανδρογόνων, οδηγώντας σε ρύθμιση του κύκλου και σε επαναφορά της ωορρηξίας είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με την κιτρική κλομιφαίνη. Ο αρχικός ενθουσιασμός καταλάγιασε μετά τα αποτελέσματα μεγαλύτερων ερευνών.

Τα τελευταία δεδομένα από μετααναλύσεις δείχνουν ότι:

1. Μετφορμίνη και βάρος

Φαίνεται ότι η μετφορμίνη, αυτή καθ’ εαυτή, δεν επιτυγχάνει απώλεια βάρους. Επομένως, η αλλαγή του τρόπου ζωής, η συνεργασία με κάποιον/α διατροφολόγο και ο συνδυασμός δίαιτας και άσκησης παραμένουν στην 1η γραμμή αντιμετώπισης.

2. Μετφορμίνη και ωορρηξία

Τα τελευταία δεδομένα δείχνουν ότι η μετφορμίνη από μόνη της, μάλλον δεν βοηθά στην επίτευξη ωορρηξίας.

Σε σύγκριση με την κιτρική κλομιφαίνη, η μετφορμίνη, μόνη της υστερεί έναντι της κιτρικής κλομιφαίνης.

Στις μοναδικές περιπτώσεις που ο συνδυασμός μετφορμίνης και κιτρικής κλομιφαίνης βοήθησε ήταν στις γυναίκες με ΒΜΙ πάνω από 35 και σε αυτές που εμφάνισαν αντίσταση στην ινσουλίνη

3. Μετφορμίνη και εξωσωματική γονιμοποίηση

Η χρήση μετφορμίνης φαίνεται ότι αυξάνει την πιθανότητα επιτυχίας της γονιμοποίησης και μειώνει την πιθανότητα συνδρόμου υπερδιέγερσης ωοθηκών (όταν χρησιμοποιείται το “μακρύ” πρωτόκολλο). Όμως ο αριθμός των γεννημένων μωρών είναι μικρότερος και εκεί δεν φαίνεται η μετφορμίνη να οδηγεί σε καλύτερα αποτελέσματα.

4. Μετφορμίνη και εγκυμοσύνη

Έρευνα έδειξε ότι γυναίκες με παχυσαρκία που έπαιρναν μετφορμίνη πετύχαιναν πιο εύκολα εγκυμοσύνη και είχαν λιγότερες αποβολές. Γενικότερα όμως, στις γυναίκες με ΣΠΚΩ, η μετφορμίνη δεν έδειξε σαφή πλεονεκτήματα.

5. Άλλοι παράγοντες

Το Βρετανικό Κολλέγιο διατυπώνει την άποψη ότι, επί του παρόντος, δεν φαίνεται ότι ουσίες όπως η γλιταζόνες ή οι ινοσιτόλες βοηθούν στην επίτευξη εγκυμοσύνης. Φαίνεται ωστόσο ότι μπορεί να βοηθήσουν στη ρύθμιση του κύκλου και σε πιο τακτική ωορρηξία σε γυναίκες με ΣΠΚΩ

Συμπέρασμα

Η μετφορμίνη τελικά φαίνεται ότι έχει περιορισμένο ρόλο στη βελτίωση της επίτευξης εγκυμοσύνης στις γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν. Πιο καλά αποτελέσματα έχει στην κατηγορία των γυναικών που έχουν αυξημένο βάρος, ιδίως όταν συνδυάζεται με πρωτόκολλα κιτρικής κλομιφαίνης. Βοηθά επίσης τις γυναίκες με αντίσταση στην κιτρική κλομιφαίνη καθώς και σε εκείνες με διαταραχή στην ανοχή της γλυκόζης ή με σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ. Παρουσιάζει συχνά ανεπιθύμητες ενέργειες, κυρίως από το γαστρεντερικό (ναυτία, εμετούς, κοιλιακό πόνο, διάρροια, ζάλη, αίσθημα κόπωσης). Έτσι, η αλλαγή του τρόπου ζωής με προσοχή στη διατροφή και περισσότερη άσκηση παραμένει ο αποτελεσματικότερος τρόπος για νέες γυναίκες να πετύχουν την εγκυμοσύνη που επιθυμούν.