ΣΚΗΝΗ 1η: Έχετε καθυστέρηση, κάνετε ένα τεστ εγκυμοσύνης και το αποτέλεσμα βγαίνει θετικό: Είστε έγκυος!!!

ΣΚΗΝΗ 2η: Πεταλούδες πετάνε στο σκηνικό, λουλούδια ανθίζουν, οι πρωταγωνιστές (και ένα μπαλέτο) χαμογελούν και χορεύουν, ακούγεται μουσική από μιούζικαλ του Hollywood και όλοι είναι ευτυχισμένοι με την εγκυμοσύνη σας. Εσείς η ίδια αισθάνεστε να πλημμυρίζετε από αισθήματα αγάπης, ανυπομονησίας να κρατήσετε το αγγελούδι σας στην αγκαλιά σας, το μητρικό σας φίλτρο χτυπάει κόκκινο!!!

…

ή μήπως όχι;

…

Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν γυναίκες που αισθάνονται αυτό ακριβώς το πράγμα και πιθανότατα έχετε γνωρίσει κι εσείς κάποια που να αντιπροσωπεύει αυτό που φαντάζει αυτονόητο: μια απόλυτα ευτυχισμένη έγκυο, που απολαμβάνει κάθε στάδιο της εγκυμοσύνης και ζει μέσα στην απόλυτη ευτυχία! Η αλήθεια όμως είναι ότι κάθε γυναίκα είναι διαφορετική και δεν είναι όλες οι γυναίκες υποχρεωμένες να αισθανθούν ακριβώς το ίδιο πράγμα με την διπλανή τους. Αυτό που συνήθως γίνεται είναι ότι οι έγκυες νιώθουν μια ευρεία γκάμα συναισθημάτων και πολύ συχνά υπάρχουν εναλλαγές αυτών. Εκτός από τη μεγάλη χαρά για τη νέα ζωή που θα φέρουν στον κόσμο, μπορεί να αισθάνονται φόβο για την υγεία του μωρού, ανασφάλεια για τις αλλαγές που νιώθουν στο σώμα τους, τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, το πόσο καλές μητέρες θα γίνουν και άλλα πολλά ακόμα!

Μα καλά, πώς εξηγείται αυτό; Αφού φαινομενικά δείχνετε τόσο χαρούμενες για τη ζωούλα που μεγαλώνει μέσα σας; Γιατί να υπάρχουν αυτά τα συναισθήματα; Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι βιώνετε κάτι εξαιρετικά σπουδαίο και σοβαρό. Μπορεί να αισθάνεστε ότι ακροβατείτε, ότι ταλαντεύεστε και ότι η σταθερότητα χάνετε κάτω από τα πόδια σας και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό.

Για να βάζουμε τα πράγματα στη θέση τους, η εγκυμοσύνη προκαλεί μεγάλες αλλαγές σε πολλούς τομείς. Οτιδήποτε στη ζωή μας θα επέφερε τέτοιες μεγάλες και μόνιμες αλλαγές δικαιολογείται να προκαλεί άγχος, ανησυχία, αμφιθυμία, αμφιβολία ή ακόμα και μετάνιωμα. Άρα, για τα συναισθήματα αυτά φταίει η σπουδαιότητα του γεγονότος (της εγκυμοσύνης) και όχι εσείς.

Δυστυχώς, κανείς δεν σας προετοιμάζει και δεν σας ενημερώνει για αυτά τα όχι και τόσο όμορφα συναισθήματα. Πολλές φορές μάλιστα, μπορεί να αισθάνεστε και ενοχές γιατί υποτίθεται ότι δεν πρέπει να αισθάνεστε έτσι και ίσως καταλήγετε στο συμπέρασμα ότι κάτι δεν πάει καλά μέσα σας. Το πρότυπο της εγκύου που προβάλλεται στα περιοδικά και στην τηλεόραση είναι αυτό της πανέμορφης και τρισευτυχισμένης εγκύου που ακτινοβολεί όλη την ώρα ενώ προετοιμάζει το πανάκριβο δωμάτιο του μωρού, και εσείς διαπιστώνετε ότι αυτή η εικόνα δεν ταιριάζει με την δική σας εγκυμοσύνη.

Για γυναίκες που στο παρελθόν είχαν κάποια αποβολή ή κατάφεραν να πετύχουν την εγκυμοσύνη με μεθόδους εξωσωματικής γονιμοποίησης τα πράγματα μπορεί να είναι και λίγο δυσκολότερα. Αυτό ισχύει γιατί αυτές οι γυναίκες φοβούνται ότι αν εκφράσουν τα πραγματικά τους συναισθήματα, ο κόσμος μπορεί να γυρίσει και να τις αποκαλέσει “αχάριστες” που ενώ κατάφεραν να είναι έγκυες, δεν το εκτιμούν όσο θα έπρεπε.

Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι: Η ύπαρξη αυτών των συναισθημάτων δεν έχει να κάνει ούτε με την επιθυμία σας για την εγκυμοσύνη, ούτε για το πόσο καλός γονέας θα γίνετε. Είναι δείγμα επίγνωσης των αλλαγών που θα έρθουν στη ζωή σας. Το να μην είχατε καθόλου άγχος και αγωνία θα ήταν εξίσου περίεργο και ίσως να σήμαινε ότι ήσασταν και σε άρνηση για τις μεγάλες, επερχόμενες αλλαγές.

Ας μιλήσουμε αναλυτικά για τις ψυχολογικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Περισσότερη έμφαση δίνεται σχεδόν πάντα στις αλλαγές του σώματος ενώ οι συναισθηματικές αλλαγές παραγνωρίζονται. Εντούτοις, η συναισθηματική υγεία και η ψυχολογική της κατάσταση μπορεί να παίξουν σημαντικό ρόλο στην έκβαση της εγκυμοσύνης.

Κατά τη διάρκεια των 9 μηνών της εγκυμοσύνης, τα συναισθήματα μπορεί να κυμανθούν από μεγάλη χαρά και ενθουσιασμό που θα αποκτήσετε μωράκι μέχρι ανυπομονησία, άγχος και φόβο όσο ο τοκετός και η μητρότητα πλησιάζουν.

Η εγκυμοσύνη επίσης μπορεί να κάνει να αποκαλυφθούν προβληματικές οικογενειακές σχέσεις, ανασφάλειες και μη ρεαλιστικές προσδοκίες, οι οποίες μέχρι τώρα ήταν καταπιεσμένες και καλά κρυμμένες. Ευτυχώς που η εγκυμοσύνη διαρκεί τόσο και μπορείτε με το σύντροφό σας να προσαρμοστείτε και να βρείτε κοινό βηματισμό στην πραγματικότητα της γέννησης ενός μωρού.

Σε βιολογικό επίπεδο, το γυναικείο σώμα κατακλύζεται από τις ορμόνες οιστρογόνα και προγεστερόνη. Κάποιες γυναίκες μπορεί να είναι πιο ευαίσθητες στις αλλαγές των επιπέδων προγεστερόνης και αυτό μπορεί να τις κάνει πιο ευαίσθητες και ευέξαπτες.

Σύμφωνα με τις απόψεις των ειδικών όμως, δεν είναι μόνο ορμονικό το θέμα. Μπορεί να υπάρχουν ψυχολογικά και κοινωνικά θέματα που έχουν να κάνουν με τον ερχομό του παιδιού και τις συνέπειες αυτού στη μετέπειτα ζωή. Στην έγκυο γεννιούνται ερωτήματα όπως πόσο θα αλλάξει η ζωή μετά τη γέννα, πώς θα επηρεαστούν οι διαπροσωπικές σχέσεις, αν θα υπάρχει επαρκή στήριξη από το σύντροφο και τα οικογενειακά μέλη, πόσο καλή μητέρα θα γίνει και αν τα καταφέρει στα νέα καθήκοντα και ευθύνες ανακύπτουν από νωρίς.

Υπάρχουν, επιπλέον, και πρακτικά θέματα, όπως η οικονομική προετοιμασία για την προσθήκη ενός νέου μέλους στην οικογένεια, ή το να ζει με λιγότερο εισόδημα αν αποφασίσει να σταματήσει τη δουλειά της κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Γυναίκες με καριέρα μπορεί να έχουν ανησυχίες για το τι θα γίνει με την επιστροφή στην εργασία τους.

Φυσικά, οι αλλαγές στη λειτουργία του σώματος επίσης συμβάλλουν. Η ναυτία και οι εμετοί, οι αναγούλες, οι πόνοι στην πλάτη, η δυσκολία στην κίνηση, η ευαισθησία των μαστών, η δυσκοιλιότητα, είναι από μόνοι τους καλοί λόγοι για να αλλάξει η ψυχολογία της εγκύου

Ποιες είναι οι συχνότερες ψυχολογικές μεταβολές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

• Αλλαγές διάθεσης

Μπορεί να είναι κακή διάθεση, περισσότερα νεύρα, ξεσπάσματα και συχνές εναλλαγές μεταξύ καλής και κακής διάθεσης κυρίως στην αρχή και προς το τέλος της εγκυμοσύνης.

Παίζει ρόλο η αλλαγή των επιπέδων των ορμονών: μερικές γυναίκες είναι πιο ευαίσθητες στα οιστρογόνα, άλλες στην προγεστερόνη ή στις ορμόνες του στρες.

• Φόβος

Ο φόβος είναι ένα από τα πιο κοινά συναισθήματα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Στο πρώτο τρίμηνο, η έγκυος φοβάται μη τυχόν αποβάλλει ή να κάνει κάτι που θα μπορούσε να βλάψει την υγεία του μωρού. Στο δεύτερο τρίμηνο, μπορεί να αρχίσει να έχει αμφιβολίες για το αν θα τα καταφέρει να γίνει καλή μητέρα και να τρομοκρατείται από τις ευθύνες ανατροφής ενός νεογέννητου. Στο τέλος της εγκυμοσύνης, η έγκυος αρχίζει να φοβάται για τον πόνο της γέννας ή μήπως τυχόν κάτι δεν πάει καλά κατά τον τοκετό.

• Άγχος

Κάποιες φορές το άγχος και ο φόβος πάνε μαζί και αυτό να οδηγεί σε αγχώδεις σκέψεις. Παρότι το άγχος και ο φόβος υπάρχουν στη Φύση για να οδηγούν τη μητέρα στο να προστατεύει καλύτερα το μωρό της, σε κάποιες γυναίκες αυτό το πράγμα μπορεί να βγει εκτός ελέγχου. Αυτό συμβαίνει πιο εύκολα σε γυναίκες που ήταν ήδη αγχώδεις πριν την εγκυμοσύνη και η εγκυμοσύνη λειτουργεί σαν επιβαρυντικός παράγοντας.

• Αφηρημάδα

Σε κάποιες εγκύους παρατηρούνται συχνά θόλωση της μνήμης ή κενά που την κάνουν για παράδειγμα να ξεχνά που έχει βάλει τα κλειδιά της ή το κινητό κλπ. Δεν έχει εξακριβωθεί ακριβώς γιατί αυτό συμβαίνει. Ίσως είναι συνδυασμός της αλλαγής των επιπέδων των ορμονών, κυρίως της προγεστερόνης, της αϋπνίας και του στρες που προκαλεί η προσαρμογή στα νέα δεδομένα ή, ακόμα, και επειδή προσπαθεί να κάνει πολλά πράγματα ταυτόχρονα (multitasking).

• Ευσυγκινησία

Μερικές γυναίκες πιάνουν τους εαυτούς τους να κλαίνε σε ανύποπτες φάσεις, αν δουν πχ μια σκηνή ρομαντικής ταινίας, μια συγκινητική διαφήμιση, αν αντικρίσουν βρεφικά ρουχαλάκια κλπ. Έχει παρατηρηθεί ότι οι έγκυες και οι λεχώνες μπορεί να δακρύζουν συχνότερα. Αυτό είναι φυσιολογικό γιατί στην κατάστασή τους εμπλέκονται πολλά και αντικρουόμενα συναισθήματα και τα δάκρυα είναι ένα τρόπος έκφρασης αυτών των συναισθημάτων. Τα κυμαινόμενα επίπεδα των ορμονών επίσης παίζουν το ρόλο τους. Σε λίγες γυναίκες (περίπου στο 10%), το κλάμα είναι υπερβολικό και συνεχές. Αυτό θα μπορούσε να είναι και ένδειξη κατάθλιψης που μπορεί να συμβεί τόσο πριν όσο και μετά τη γέννηση.

• Θέματα με την εικόνα του σώματος

Κατά το δεύτερο και το τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, η κοιλίτσα μεγαλώνει και είναι πια εμφανής. Επίσης, αυξάνει το σωματικό βάρος. Για κάποιες γυναίκες αυτό μπορεί να προκαλεί αρνητικά συναισθήματα μιας και η εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους αλλάζει σημαντικά και αυτό μπορεί να επηρεάσει και την αυτοεκτίμησή τους.

Τουναντίον, άλλες γυναίκες θαυμάζουν και εκστασιάζονται από τις γρήγορες αλλαγές στο σώμα τους. Αισθάνονται να ακτινοβολούν και είναι γεμάτες ζωντάνια και ενέργεια, ενώ άλλες ανησυχούν για την πρόσληψη βάρους και για το πως θα χάσουν τα περιττά κιλά μετά το τέλος της εγκυμοσύνης.

Αυτές οι αλλαγές στην εμφάνιση και στο πόσο ελκυστικές αισθάνονται οι έγκυες οδηγεί σε ένα πολύπλοκο μείγμα συναισθημάτων.

• Επιλόχεια κατάθλιψη

Η επιλόχεια κατάθλιψη (κατάθλιψη μετά τον τοκετό) είναι μια σοβαρή κατάσταση που ακόμα και σήμερα παραγνωρίζεται. Η περίοδος της λοχείας είναι μια εξαιρετικά ευαίσθητη περίοδος για τη γυναίκα και μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη ένα μικρό ποσοστό γυναικών. Ρόλο φαίνεται πως παίζει η απότομη πτώση των ορμονών οιστρογόνων και προγεστερόνης καθώς και η στέρηση ύπνου και φαγητού.

Ποσοστό μέχρι και 80% των γυναικών μετά τον τοκετό μπορεί να νιώσουν αισθήματα λύπης, άγχους, κακοδιαθεσίας, ευσυγκινησίας, παραίτησης, αποτυχίας καθώς και να έχουν δυσκολίες στον ύπνο και απώλεια όρεξης για φαγητό. Στην Αγγλική ορολογία περιγράφονται με την έκφραση “baby blues”. Αυτά τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν δύο εβδομάδες μετά τον τοκετό.

Αν όμως μια γυναίκα εμφανίσει πιο σοβαρά συμπτώματα που διαρκούν για πάνω από δύο εβδομάδες, όπως το να αισθάνεται διαλυμένη, οργισμένη ή εξαιρετικά λυπημένη, να μην έχει ενδιαφέρον να ασχοληθεί με το μωρό της, ή να κάνει σκέψεις ότι δεν αξίζει να ζει σε αυτή τη ζωή ή να σκέφτεται να κάνει κακό στο μωρό της, επιβάλλεται να αναζητήσει βοήθεια άμεσα. Αυτά είναι όλα συμπτώματα ότι μπορεί να πάσχει από τη λεγόμενη “επιλόχεια κατάθλιψη”. Υπάρχουν πολλές θεωρίες γιατί συμβαίνει αυτό και η έρευνα προχωρά συνεχώς, αλλά ακόμη δεν έχει διαλευκανθεί επακριβώς αυτό το φαινόμενο.

Σε κάθε περίπτωση, η γυναίκα δεν θα πρέπει να ξεχνάει να φροντίζει και τον εαυτό της, είτε αυτό σημαίνει να κάνει ένα χαλαρωτικό μπάνιο, να πάει μια βόλτα, να τρώει ένα ωραίο γεύμα. Αν μια γυναίκα πάσχει από επιλόχεια κατάθλιψη, υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης που περιλαμβάνουν, συνεδρίες με ειδικούς, υποστηρικτικές ομάδες καθώς και ασφαλή φάρμακα.

Μερικές ιδέες για καλύτερη διαχείριση των συναισθημάτων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Είναι απόλυτα φυσικό να υπάρχουν συναισθηματικές μεταβολές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτό που βοηθά πάρα πολύ είναι να βρείτε κάποιον/ κάποιους να μιλήσετε σχετικά με τις ανησυχίες σας. Πρώτα από όλους, μιλήστε ανοιχτά στο σύντροφό σας για ότι σας απασχολεί. Η κατανόηση από το έτερον ήμισυ βοηθά πολύ! Μιλήστε στην οικογένειά σας, στους φίλους σας και σε άλλες έγκυες για το πως αισθάνεστε. Θα νιώσετε ξαλαφρωμένη. Μιλήστε στη μαία ή στον γυναικολόγο σας! Έχουμε αντιμετωπίσει γυναίκες που αισθάνονται ανασφάλεια κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μπορούμε να σας καθησυχάσουμε για πολλές από τις ανησυχίες σας.

Περιποιηθείτε τον εαυτό σας. Να ξεκουράζεστε και να κοιμάστε όσο το έχετε ανάγκη, θα βοηθήσει να μην διογκώνονται τα συναισθήματα. Ασχοληθείτε με την εμφάνισή σας, αν έχετε διάθεση, κάντε βόλτες, περάστε την ώρα σας ευχάριστα, ή με κάποιο χόμπι. Κάποια μορφή άσκησης επίσης μπορεί να βοηθήσει τη φυσική σας κατάσταση, τη διάθεσή σας και την εικόνα που έχετε για το σώμα σας που αλλάζει.

Διαβάστε βιβλία για την εγκυμοσύνη ή αναζητήστε πληροφορίες στο Διαδίκτυο. Προτιμήστε αξιόπιστες πηγές και όχι φόρουμ παραπόνων που δεν είναι αντιπροσωπευτικά της πορείας της εγκυμοσύνης. Μπορείτε να παρακολουθείτε την εξέλιξη της εγκυμοσύνης σας, κάθε στιγμή, με τη δωρεάν εφαρμογή για Android του Ιατρείου, κατεβάζοντάς την από >ΕΔΩ<

Κρατήστε ημερολόγιο ή βγάλετε φωτογραφίες του κάθε σταδίου της εγκυμοσύνης σας. Συνδυάστε τα με τις φωτογραφίες από τα υπερηχογραφήματα της κύησης για να φτιάξετε ένα άλμπουμ. Μπορείτε να ανατρέχετε στις ευχάριστες στιγμές όταν είστε πεσμένη ψυχολογικά.

Αποδεχτείτε και αγαπήστε τον εαυτό σας. Οι αλλαγές που συμβαίνουν δεν πρόκειται να αλλάξουν αυτή που είστε. Μην αναρωτιέστε συνεχώς γιατί αισθάνεστε αντικρουόμενα συναισθήματα, απλά έτσι συμβαίνει. Θεωρείστε όλες τις αλλαγές, φυσιολογικές μεταβολές της εγκυμοσύνης και όχι τίποτα καταστροφικό.

Ωστόσο, αν πιάνετε τον εαυτό σας να έχει έντονα ξεσπάσματα θυμού ή βαθιά θλίψη, αναζητήστε βοήθεια από ειδικούς που μπορούν να βοηθήσουν να ανακαλύψετε τα βαθύτερα αίτια και να σας βοηθήσουν να τα αντιμετωπίσετε επαρκώς.

Συμπερασματικά, αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι το ζευγάρι πρέπει να είναι ενήμερο ότι θα υπάρχει μια αλλαγή συναισθημάτων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Τόσο εσείς, όσο και ο σύντροφός σας πρέπει να αντιληφθείτε ότι δεν θα ανταποκρίνεστε στη διάρκεια της κύησης με τον ίδιο τρόπο που ανταποκρινόσασταν πριν. Ο ανοικτός διάλογος με το σύντροφό σας, η επικοινωνία με φίλους, άλλες έγκυες, τη μαία ή τον γυναικολόγο σας θα σας βοηθήσει πολύ. Για τις λίγες γυναίκες που αυτό δεν αρκεί, είναι αναγκαία η βοήθεια πιο ειδικών που μπορεί να σας ανακουφίσουν από τις ανησυχίες σας. Η εγκυμοσύνη είναι μια ξεχωριστή στιγμή στη ζωή της γυναίκας, αξίζει να ευχαριστηθείτε κάθε της στιγμή!